المال و قلّة المال أقل للحساب. ۱
۰.در روايت ديگرى از امام حسن(ع) در توصيف مرگ آمده است:أعظم سرور يرد على المؤمنين اذا نقلوا عن دار النكد الى نعيم الأبد. ۲
۰.در حديثى ديگر آمده است:إنّ آية المؤمن اذا حضره الموت يبيّض وجهه أشدّ من بياض لونه. ۳
چنانچه حكايت ابن عباس در مورد رنگ پريدگى آن حضرت بعد از دريافت خبر رحلتشان صحيح باشد, بايد آن را به گونه اى توجيه كنيم كه با آيات و رواياتى كه به آنها اشاره شد, تنافى پيدا نكند. مثلاً بگوييم تغيير حالت ايشان , به دليل نگرانى ايشان از دشمنى هايى بوده كه مخالفان اسلام و اهل بيت(ع) در پى انجام دادن آن بودند و براى همين, حضرت شديداً افسرده بود و چهره شريفش درهم و رنگ پريده به نظر مى رسيد.
3 ـ در دنباله روايت آمده كه وقتى پرده از جلو چشمان پيامبر(ص) برداشته شد, به جبرئيل فرمود:
عند الشدائد تخذلنى؟
آيا هنگام سختى ها رهايم مى كنى؟
مگر جان دادن پيامبر(ص) نيز مانند برخى ديگر از انسان ها, توأم با سختى و شدت است؟ ۴ سخنى كه در اين روايت به پيامبر(ص) نسبت داده شده با روايت هايى كه از
1.الخصال, ص ۷۴ (به نقل از: تسلية الفؤاد, ص ۲۲).
2.معانى الأخبار, ص ۲۸۸ (به گزارش تسلية الفؤاد, ص ۴۴).
3.الكافى, كتاب الايمان و الكفر (به نقل از: تسلية الفؤاد, ص ۴۹).
4.البته اين مطلب, كلّيت ندارد. چون برخى از مجرمان براى آن كه مؤمن نيستند تا پاداش اعمال نيكشان داده شود, به راحتى قبض روح مى شوند; امّا در آخرت, ديگر نصيبى از عملشان ندارند. به اين حقيقت, در احاديثْ تصريح شده است.
