13 ـ شكر

1

۰.امام صادق عليه‌السلام:
لَو كانَ عِندَ اللّه‏ِ عِبادَةٌ تَعَبَّدَ بِها عِبادُهُ المُخلِصُونَ أفضَلَ مِنَ الشُّكرِ عَلى كُلِّ حالٍ لَأطلَقَ لَفظَهُ فيهِم مِن جَميعِ الخَلقِ بِها فَلمّا لَم يَكُن أفضَلَ مِنها خَصَّها مِن بَينِ العِباداتِ وخَصَّ أربابَها، فَقالَ تَعالى (وقَليلٌ مِنْ عِبادىَ الشَّكُورُ)؛^۱

۰.اگر نزد خداوند عبادتى بهتر از شكرگزارى در همه حال بود كه بندگان مخلصش با آن عبادتش كنند، هر آينه آن كلمه را درباره همه خلقش به كار مى‏برد، اما چون عبادتى بهتر از آن نبود از ميان عبادات آن را خاص قرار داد و صاحبان آن را ويژه گردانيد و فرمود: «واندكى از بندگان من سپاسگزارند».

2

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
اَلطّاعِمُ الشاكِرُ لَهُ مِن الأجرِ كَأجرِ الصائمِ المُحتَسِبِ، والمُعافَى الشاكِرُ لَهُ مِن الأجرِ كَأجرِ المُبتَلَى الصّابِرِ، والمُعطَى الشاكِرُ لَهُ مِن الأجرِ كَأجرِ المَحرومِ القانِعِ؛^۲

۰.سيرِ سپاسگزار اجرش همانند روزه‏دارى است كه براى خدا روزه مى‏گيرد، تندرستِ سپاسگزار همانند آن اجرى را دارد كه بيمارِ شكيبا و بخشنده سپاسگزار همان اجر را دارد كه تنگدست قانع.

3

۰.امام حسين عليه‌السلام:
شُكْرُكَ لِنِعْمَةٍ سالِفَةٍ يَقْتَضى نِعْمَةً آنِفَةً؛^۳

۰.شكر تو بر نعمت گذشته، زمينه‏ساز نعمت آينده است.

4

۰.امام على عليه‌السلام:
أكثِرْ أن تَنظُرَ إلى مَن فُضِّلتَ عَلَيهِ، فإنَّ ذلِكَ مِن أبوابِ الشُّكرِ؛^۴

۰.به كسى كه بر او برترى داده شده‏اى بسيار بنگر، زيرا اين كار يكى از انگيزه‏هاى شكرگزارى است.

5

۰.امام صادق عليه‌السلام:
ما مِن عَبدٍ أنعَمَ اللّه‏ُ عَلَيهِ نِعمَةً فَعَرَفَ أنَّها مِن عِندِ اللّه‏ِ إلاّ غَفَرَ اللّه‏ُ لَهُ قَبلَ أن يَحمَدَهُ؛^۵

۰.هيچ بنده‏اى نيست كه خداوند به او نعمتى دهد و او آن را از جانب خدا بداند مگر آن‏كه، پيش از سپاسگويى او، خداوند بيامرزدش.

6

۰.امام صادق عليه‌السلام:
أدنَى الشُّكرِ رُؤيَةُ النِّعمَةِ مِنَ اللّه‏ِ مِن غَيرِ عِلَّةٍ يَتَعَلَّقُ القَلبُ بِها دُونَ اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ والرِّضا بِما اُعْطىَ وألاّ تَعْصيَهُ بِنِعمَتِهِ و تُخالِفَهُ بِشَىْ‏ءٍ مِن أمرِهِ ونَهيِهِ بِسَبَبِ نِعمَتِهِ؛^۶

۰.كم‏ترين سپاسگزارى، اين است كه انسان نعمت را (مستقيما) از خدا بداند و جز او علتى براى آن نداند و نيز به آنچه خداوند عطايش كرده، خرسند باشد و با نعمت او مرتكب گناه وى نشود و نعمت خدا را وسيله مخالفت با امر و نهى او قرار ندهد.

7

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
إنَّ اللّه‏َ لَيَرْضى عَنِ الْعَبْدِ أنْ يَأْكُلَ الأْكْلَةَ فَيَحْمَدَهُ عَلَيْها أوْ يَشْرَبَ الشَّرْبَةَ فَيَحْمَدَهُ عَلَيْها؛^۷

۰.خداوند از بنده‏اى كه پس از خوردن لقمه‏اى غذا و يا آشاميدن جرعه‏اى او را سپاس مى‏گويد، خشنود مى‏گردد.

8

۰.امام صادق عليه‌السلام:
أوحَى اللّه‏ُ تَعالى إلى موسى عليه‌السلام يا موسى اُشْكُرْنى حَقَّ شُكرى فَقالَ: يا رَبِّ وَكَيفَ أشكُرُكَ حَقَّ شُكرِكَ، ولَيسَ مِن شُكرٍ أشكُرُكَ بِهِ إلاّ وأنتَ أنعَمتَ بِهِ عَلَىَّ؟! فَقالَ: يا موسى اَلآْنَ شَكَرتَنى حينَ عَلِمتَ أنَّ ذلِكَ مِنّى؛^۸

۰.خداى تعالى به موسى عليه‌السلام وحى فرمود كه: اى موسى مرا چنان كه بايد شكر كن. موسى عرض كرد: پروردگارا چگونه تو را چنان كه بايد شكر گويم حال آن كه هر شكرى كه تو را مى‏گويم خود نعمتى است كه تو به من ارزانى داشته‏اى؟ فرمود: اى موسى حال كه دانستى توفيق آن شكر را هم من به تو داده‏ام، شكر مرا ادا كرده‏اى.

9

۰.امام رضا عليه‌السلام:
اِعْلَمُوا أ نَّكُم لا تَشكُرونَ اللّه‏َ تَعالى بِشَى‏ءٍ بَعدَ إيمانٍ بِاللّه‏ِ وبَعدَ الاِعتِرافِ بِحُقوقِ أولياءِ اللّه‏ِ مِن آلِ مُحمّدٍ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله أحَبَّ إلَيهِ مِن مُعاوَنَتِكُم لاِءخوانِكُمُ المُؤمِنينَ عَلى دُنياهُم؛^۹

۰.بدانيد كه بعد از ايمان به خدا و بعد از اعتراف به حقوق اولياء اللّه‏ از آل محمد پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هيچ شكرى نزد خدا خوشايندتر از اين نيست كه برادران مؤمن خود را در امور دنيايشان يارى رسانيد.

10

۰.امام جواد عليه‌السلام:
نِعْمَةٌ لاتُشْكَرُ كَسَيِّئَةٍ لاتُغْفَرُ؛^۱۰

۰.نعمتى كه سپاسگزارى نشود مانند گناهى است كه آمرزيده نشود.