32 ـ بردبارى

1

۰.امام صادق عليه‌السلام:
اَلْحِلْمُ سِراجُ اللّه‏ِ... وَالْحِلْمُ يَدورُ عَلى خَمْسَةِ أَوْجُهٍ: أَنْ يَكونَ عَزيزا فَيَذِلَّ أَوْ يَكونَ صادِقا فَيُتَّهَمَ أَوْ يَدْعُوَ إِلَى الْحَقِّ فَيُسْتَخَفَّ بِهِ أَوْ أَنْ يُؤْذى بِلا جُرْمٍ أَوْ أَنْ يُطالِبَ بِالْحَقِّ وَيُخالِفوهُ فيهِ، فَإِنْ آتَيْتَ كُلاًّ مِنْها حَقَّهُ فَقَدْ آصَبْتُ... ؛^۱

۰.بردبارى چراغ خداست... پنج چيز است كه بردبارى مى‏طلبد: شخص عزيز باشد و خوار شود، راستگو باشد و نسبت ناروا داده شود، به حق دعوت كند و سبكش بشمارند، بى‏گناه باشد و اذيت شود، حق‏طلبى كند و با او مخالفت كنند. اگر در هر پنج مورد، به حق رفتار كنى، بردبار هستى....

2

۰.امام على عليه‌السلام:
اَلْحِلْمُ غِطاءٌ ساتِرٌ وَالْعَقْلُ حِسامٌ قاطِعٌ، فَاسْتُرْ خَلَلَ خَلْقِكَ بِحِلْمِكَ وَقاتِلْ هَواكَ بِعَقْلِكَ؛^۲

۰.بردبارى پرده‏اى پوشاننده و عقل شمشيرى برنده است، پس عيبهاى اخلاقى خود را با بردبارى بپوشان و با عقلت به جنگ هوا و هوست برخيز.

3

۰.امام على عليه‌السلام:
إنْ لَمْ تَكُنْ حَليما فَتَحَلَّمْ فَإِنَّهُ قَلَّ مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ إِلاّ أَوشَكَ أَنْ يَكونَ مِنْهُمْ؛^۳

۰.اگر بردبار نيستى خود را بردبار جلوه ده، زيرا كمتر كسى است كه خود را شبيه گروهى كند و بزودى يكى از آنان نشود.

4

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
كادَ الْحَليمُ أَنْ يَكونَ نَبيّا؛^۴

۰.آدم بردبار به پيامبرى نزديك است.

5

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
لَيْسَ بِحَليمٍ مَنْ لَمْ يُعاشِرْ بِالْمَعْرُوفَ مَنْ لابُدَّ لَهُ مِنْ مُعاشَرَتِهِ حَتّى يَجْعَلَ اللّه‏ُ مِنْ ذلِكَ مَخْرَجا؛^۵

۰.بردبار نيست آن كه با كسى كه چاره‏اى جز معاشرت با او ندارد به نيكى معاشرت نكند تا اين‏كه خداوند براى او راه نجاتى از معاشرت با وى فراهم آورد.

6

۰.امام على عليه‌السلام:
اَلْحِلْمُ يُطفى نارَ الْغَضَبِ وَالْحِدَّةُ تُؤَجِّجُ إِحْراقَهُ؛^۶

۰.بردبارى آتش خشم را فرو مى‏نشاند و تندى آن را شعله‏ورتر مى‏كند.

7

۰.امام على عليه‌السلام:
لَيْسَ الْحَليمُ مَنْ عَجَزَ فَهُجِمَ وَإِذا قَدَرَ انْتَقَمَ، إِنَّمَا الْحَليمُ مَنْ إِذا قَدَرَ عَفا وَكانَ الْحِلْمُ غالِبا عَلى كُلِّ أَمْرِهِ؛^۷

۰.كسى كه چون ناتوان شود هجوم برد و چون قدرت يابد انتقام گيرد بردبار نيست، بلكه بردبار كسى است كه قدرت داشته باشد اما گذشت كند و بردبارى بر تمامى امور او غالب باشد.

8

۰.امام على عليه‌السلام:
مَنْ حَلَمَ عَنْ عَدُوِّهِ ظَفِرَ بِهِ؛^۸

۰.هر كس در مقابل دشمن بردبار باشد بر او پيروز مى‏شود.

9

۰.امام على عليه‌السلام:
مَنْ غاظَكَ بِقُبْحِ السَّفَهِ عَلَيْكَ، فَغِظْهُ بِحُسْنِ الْحِلْمِ عَنْهُ؛^۹

۰.هر كس با زشتىِ سبكسرى تو را خشمگين كرد تو با زيبايى بردبارى او را به خشم آور.

10

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
فَأَمَّا الْحِلْمُ فَمِنْهُ رُكوبُ الْجَميلِ، وَصُحْبَةُ الأَْبْرارِ وَرَفْعٌ مِنَ الضَّعَةِ وَرَفْعٌ‏مِنْ‏الْخَساسَهِ‏وَتَشَهِّى‏الْخَيْرِوَتَقَرُّبُ‏صاحِبِهِ‏مِنْ‏مَعالِى‏الدَّرَجاتِ وَالْعَفْوُ وَالْمَهَلُ وَالْمَعْروفُ وَالصَّمْتُ فَهذامايَتَشَعَّبُ‏لِلْعاقِلِ‏بِحِلْمِهِ؛۱۰. تحف العقولص۱۶

۰.حاصل بردبارى: آراسته شدن به خوبيها، هم‏نشينى با نيكان، ارجمند شدن، عزيز گشتن، رغبت به نيكى، نزديك شدن بردبار به درجات عالى،گذشت،آرامش‏وتأنى،احسان‏وخاموشى.اينهاثمره‏بردبارى‏عاقل‏است.