55 ـ روانشناسى

1

۰.امام على عليه‌السلام:
اَلنّاسُ كَالشَّجَرِ شَرابُهُ واحِدٌ وَثَمَرُهُ مُخْتَلِفٌ؛^۱

۰.مردم همانند درختان‏اند كه آبشان يكى است و ميوه‏هايشان گوناگون.

2

۰.امام على عليه‌السلام:
اَلنّاسُ إلى أشْكالِهِمْ أَمْيَلُ؛^۲

۰.مردم به همانند خود، بيشتر تمايل دارند.

3

۰.امام صادق عليه‌السلام:
اَلنَّوْمُ راحَةٌ لِلْجَسَدِ وَالنُّطْقُ راحَةٌ لِلرّوحِ وَالسُّكوتُ راحَةٌ لِلْعَقْلِ؛^۳

۰.خواب، آرام‏بخش جسم است، سخن گفتن آسايش روح است و سكوت، سبب راحتى عقل است.

4

۰.امام على عليه‌السلام:
إِنَّ لِلْقُلوبِ شَهْوَةً وَكَراهَةً وَإِقْبالاً وَإِدْبارً فَأْتوها مِنْ إِقْبالِها وَشَهْوَتِها، فَإِنَّ الْقَلبَ إِذا اُكْرِهَ عَمِىَ؛^۴

۰.دلها را حالتِ خواستن و ناخواستن و روى آوردن و پشت كردن است. از راه خواسته‏ها و تمايلات سراغ قلبها برويد، چرا كه اگر دل را به كارى مجبور كنند، كور مى‏شود.

5

۰.امام على عليه‌السلام:
مَنْ لَمْ يُحْسِنْ ظَنَّهُ اسْتَوْحَشَ مِنْ كُلِّ أَحَدٍ؛^۵

۰.آن كس كه گمان خود را نيكو نسازد (و بدبين باشد) از هر كسى وحشت مى‏كند.

6

۰.امام على عليه‌السلام:
اَلنّاسُ أعْداءُ ماجَهِلوا؛^۶

۰.مردم، با آنچه نمى‏دانند دشمن‏اند.

7

۰.امام على عليه‌السلام:
خَوافِى الأَْخْلاقِ تَكْشِفُهَا الْمُعاشَرَةُ؛^۷

۰.خصلت‏ها و اخلاق پنهان را، معاشرت آشكار مى‏سازد.

8

۰.امام صادق عليه‌السلام:
رَجُلاً يَسْأَلُ اَبا عَبدِ اللّه‏ِ عليه‌السلام فَقالَ: الرَّجُلُ يَقولُ أَوَّدُكَ، فَكَيْفَ أَعْلَمُ أَنَّهُ يَوَدُّنى؟ فَقالَ: اِمْتَحِنْ قَلْبَكَ، فَإنْ كُنْتَ تَوَدُّهُ فَإنَّهُ يَوَدُّكَ؛^۸

۰.شخصى از امام صادق عليه‌السلام پرسيد: گاهى به من گفته مى‏شود: دوستت دارم. از كجا بدانم كه (راست مى‏گويد و) دوستم دارد؟ حضرت فرمودند: قلب خودت را بيازماى، پس اگر تو او را دوست دارى، بدان كه او نيز تو را دوست دارد.

9

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
بِمَوْتِ النَّفْسِ تَكونُ حَياةُ الْقَلْبِ وَبِحَياةِ الْقَلْبِ الْبُلوغُ إِلَى الاِسْتِقامَةِ؛^۹

۰.زيرا پاگذاشتن هوا و هوس، دل را زنده مى‏كند و زنده دلى، سبب استقامت است.

10

۰.امام صادق عليه‌السلام:
مَنْ ساءَ خُلْقُهُ عَذَّبَ نَفْسَهُ؛^۱۰

۰.هر كس بداخلاق باشد، خودش را شكنجه و آزار مى‏دهد.