سهم زنان در نشر حديث(1) - صفحه 66

فاطمه بنت احمد، زينب بنت احمد، وجيهه بنت على، زينب بنت يحيى، عايشة بنت محمد، زينب بنت احمد، فاطمه بنت ابراهيم، زينب بنت اسماعيل، ست العرب، جويريه بنت احمد، فاطمه بنت احمد.
3/1 . دور المرأة في خدمة الحديث في القرون الثلاثة الاولى، آمال قرداش بنت الحسين، كتاب الامة، العدد 70، 1420ق، سال 19 قطر .
نويسنده سهم زنان را در حديث در سه قرن اول اسلامى به بحث مى گذارد. وى كتابش را به دو فصل تقسيم كرده است: در فصل نخست سهم زنان را در رواية الحديث بيان مى كند و در فصل دوم نقش زنان را در دراية الحديث طرح مى كند.
در فصل نخست ابتدا تعداد روايات زنان پيامبر و شاگردان آنان را شرح مى دهد، آن گاه ديگر زنانى را كه در اين سه قرن به نقل حديث پرداخته اند، معرفى مى كند. در ادامه سفرهاى زنان را براى فراگيرى و بازگو كردن حديث به اجمال گزارش كرده است. پايان بخش اين فصل، سهم زنان در روايات كتب ستّه اهل سنت مى باشد كه در آن، تعداد رُوات، تعداد راويان، موضوعاتى كه زنان در آن باره روايت دارند، به تفصيل شرح داده شده است.
نويسنده در فصل دوم، سهم زنان را در دراية الحديث به بحث گذارده است. وى ابتدا نمونه هايى از تحمل و اداى حديث توسط زنان را بيان مى دارد و از سماع، قرائت، اجازه، وصيت و وجاده نام مى بَرَد. در ادامه به نقد متن حديث توسط زنان مى پردازد و نمونه هايى از احاديث عايشه را در اين زمينه شاهد مى آورد. در پايان نيز نمونه هايى را از جرح و تعديلهايى كه توسط زنان در اين دوره ها انجام شده ياد مى كند.
در مجموع اين اثر مى تواند الگويى براى استمرار بحث در ديگر قرون و ادوار تاريخ اسلامى قرار گيرد.

2 . مقالات

1/2 . المحدثات في التاريخ الاسلامى، اميمة ابوبكر، مجله هاجر (كتاب المرأة 5-6) 1998م، مصر، ص 125 - 139.
اين مقاله به تحليل زنان محدث در قرن چهاردهم و پانزدهم ميلادى، يعنى هشتم و

صفحه از 68