در عبارت فوق، مقصود از «والمراد هنا» طريق است و مؤلف از اسم اشاره «آن» - كه ممكن است خواننده آن را به سند ارجاع دهد - نبايد استفاده مى كرد، و نيز مرجع ضمير مفعولى در كلمه «رووه» ذكر نشده است. ترجمه صحيح و روان چنين است: «سند، همان طريقِ به سوى متن است و مقصود از طريق در اينجا، تمام كسانى هستند كه حديثى را، يكى از ديگرى تا به صاحب روايت متصل گردد، روايت كرده اند».
3 . در صفحات 36 تا 37 سعى شده است تا ضمن تعريف سند و اسناد، فرق بين اين دو نيز بيان شود؛ اما چنين توفيقى نصيب نشده است. به طور كلى مؤلف محترم، از صفحه 35 تا 38 عبارت هاى متعددى را ترجمه كرده و مطالبى را افاده كرده است، بى آنكه فايده اى داشته باشد.
اكنون در چند سطر، آنچه را در تعريف و فرق اين دو اصطلاح لازم است، بيان مى شود.
سند (طريق) سلسله راويانى است كه متن حديث را روايت مى كنند، و اِسناد، حكايت و اِخبار از سند است. بنابراين، اسناد، قول مرحوم كلينى و صدوق و ساير محدثان به هنگام گفتن «حدثنا فلان»، «قال: حدثنا فلان»، و يا «عن فلان، عن فلان»، بوده و سند، راويانى هستند كه اين بزرگان، پيش از نقل متن حديث از آنها نام مى برند. اثر روشنِ فرق مذكور، عدم متابعت اسناد از سند در صحّت و ضعف است ؛ زيرا گاهى سندِ حديث، ضعيف است. لكن اسناد آن صحيح است و بالعكس، يعنى فردى ثقه، حديثى را با طريق ضعيف روايت كرده باشد و با فردى ضعيف، حديثى را با طريق صحيح روايت كند. ^۱
3 - در صفحه 51 ترجمه عبارت مرحوم سيدحسن صدر در معناى مولى چنين آورده شده:
تشخيص معانى كلمه مولى، به وسيله قراين ميسر است. اين كلمه، هرگاه در علم الحديث به كار رود، بيشتر وقتها مراد، همان غير عربى است، و اين نكته از راه تتبع به دست آمده است.
ترجمه فوق، مخالف عبارت مرحوم صدر است، عبارت ايشان بعد از نقل معانى متعدد مولى چنين است:
والتميز بين هذه المعانى، بما يفيد من القرائن، ولكن قيل: إنّ الأكثر في هذا