اكرم(ص) و ائمه اطهار(ع) با ملحدان و دهريان به منبع وحى تكيه نشده و تمام استدلالها مبتنى بر دلايل عقلانى است، همين نكته است.
البته مفهوم اين سخن آن نيست كه ادله نقلى در جزئيات مباحث مربوط به اصول دينى جايگاهى ندارد، بلكه درست به عكس، در برخى از مباحث جزئى، تنها راه وصولْ دلايل قرآنى يا روايى است. به عنوان مثال، اگر اثبات اصل معاد بر اساس برهان عدالت يا حكمت يا ساير براهين عقلانى باشد، رهيافت به چگونگى حيات اخروى و چند و چون بهشت و جهنم و نعمتها و نقمتها مبتنى بر آيات و روايات است.
به رغم آنكه استدلال به دلايل عقلانى و احياناً مبانى فلسفى در گفتار مرحوم علامه مجلسى در شرح اصول كافى موج مى زند، اما ايشان در مواردى كاربرد دلايل عقلى در اصول دين را انكار كرده است.
در روايتى چنين آمده است كه راوى از امام صادق(ع) مى پرسد: آيا گفتار شما برگرفته از رسول خدا(ص) است يا سخن خود شماست؟ امام(ع) چنين پاسخ مى دهد: «من كلام رسول الله(ص) و من عندى؛ از گفتار رسول خدا(ص) و از جانب خودم است». راوى مى پرسد: پس شما در اين صورت، شريك رسول خدا(ص) هستيد؟ ^۱
علامه مجلسى(ره) در توضيح اين روايت چنين آورده است:
قوله: فأنت إذاً شريك رسول الله(ص)، يدل على بطلان الكلام الذى لم يكن مأخوذاً من الكتاب والسنة و انه لا يجوز الاعتماد في اصول الدين على الادلة العقلية؛ ^۲
سخن رواى كه گفت پس شما در اين صورت شريك پيامبر(ص) هستيد، دلالت بر بطلان گفتارى دارد كه از كتاب و سنت برگرفته نشده باشد و ثابت مى كند كه در اصول دين بر دلايل عقلى نمى توان تكيه كرد.