دو. مسئله شناسى
در اينجا به معرفى مهم ترين محورهاى مورد مطالعه، ايراد و نقد خاورشناسان در حوزه حديث، به صورت فهرست وار مى پردازيم :
1. حديث، بازتاب تعامل فرهنگهاى جديد با فرهنگ مسلمانان و بازتاب منازعات فرقه اى است.
اين سخن نخست در نوشته هاى گلدزيهر ۱ طرح شده و سپس در دايرة المعارف الاسلامية راه يافته است. ۲
2. سيره، استمرار «ايام العرب» و نيز نسخه بردارى مسلمانان از شخصيّت حضرت موسى(ع)و عيسى(ع) است.
اين مطلب در دايرة المعارف الاسلامية، مدخل سنّت، طرح شده است. ۳
3. كتابت حديث، پيش از نيمه دوم قرن دوم سابقه نداشته است.
موير، مدعى اين مطلب است. ۴
4. حديث صحيح فقهى كمتر يافت مى شود و از نيمه قرن دوم ساخته شده است. اين مطلب به گونه اى ديگر نيز طرح مى گردد كه پيامبر و صحابه اهتمامى به تشريع و قانون نداشتند، بلكه اينها خارج از حوزه دين قرار دارد.
اين سخن را شاخت مطرح نموده است. ۵
5. احاديثى كه در دوران بى اميه رواج داشت، مربوط نبود به فقه، بلكه با اخلاق،
1.العقيدة والشريعة، ص ۵۰.
2.دايرة المعارف الاسلامية، ج ۷، ص ۳۳۲.
3.همان، ج ۱۲، ص ۴۴۴ و ۴۴۶.
4.تاريخ تدوين السنة و شبهات المستشرقين، ص ۱۱۱.
5.مناهج المستشرقين في الدراسات العربية الاسلامية، ج ۱، ص ۶۸ - ۶۹ ؛ تاريخ تدوين السنة و شبهات المستشرقين، ج ۱، ص ۱۱۱.