زهد و سياست در ارتباط بود اين سخن را گلدزيهر و شاخت مطرح كرده اند. ۱
6. احاديث توحيد را مسلمانان از يهود اخذ كرده اند. اين سخن از گيوم است. ۲
7. احاديث قدسى، سخنان پيامبر است كه گاه به ايشان منسوب مى شود و گاه به خداوند.
اين مطلب را البرت ويليام گراهام در پايان نامه دكترى اش - كه در همين زمينه تحرير كرده - مدعى شده است. ۳
8. اسناد احاديث را مسلمانان در قرن دوم ساخته و پردازش كرده اند. روسبون مدعى اين مطلب شده است. ۴
9. مسلمانان به نقد متن اهتمام نداشته و تمام توجه خود را صرف سند كرده اند. كايتانى و شاخْتْ بر اين عقيده اند. ۵
10. در كنار بحثهاى نظرى كه خاور شناسان طرح كرده اند، كارهاى تصحيحى، تبويبى و معجم نگارى نيز در حوزه حديث داشته اند كه مى توان از اين عناوين ياد كرد :
المعجم المفهرس لألفاظ الحديث النبوى، التوحيد (ماتريدى)، المدخل إلى علم الحديث (نيشابورى)، مفتاح كنوز السنة و....
اينها مهم ترين ديدگاههايى است كه طى بيش از يك قرن از سوى خاورشناسان با انگيزه هاى متفاوت طرح شده است.
به نظر مى رسد مجموعه اين آرا و ايرادها دو بازتاب در جهان اسلام داشته است :
1.تاريخ تدوين السنة و شبهات المستشرقين، ص ۱۱۱.
2.«من افتراءات المستشرقين على احاديث التوحيد» د. عزية طه، مجلة الشريعة، كويت، س ۶ (۱۴۰۹ق)، ش ۱۳، ص ۵۰ - ۵۱.
3.«صور من افتراءات المستشرق جراهام على الاحاديث القدسية»، د. عزية طه، مجلة الشريعة، كويت، س ۸ و ۱۴۱۴ق، ش ۲۱، ص ۳۱۱.
4.تاريخ تدوين السنة، ج، ص ۱۱۱.
5.اصول الفقه، شاخت، ص ۶۴ - ۶۵.
