و ايران داشته و درمنطقه گيلان و ديلمان به جمع آورى كتابهاى زيديه پرداخته و آنها را به يمن منتقل كرده است. او كه در زمان خودْ شيخ و استاد مسلّم زيديه بوده و به تدريس و تأليف نيز اشتغال داشته، ابتدا پيرو مكتب «مُطَرّفيّه» ۱ بوده و با روى گرداندن از آنها به مقابله جدى با افكار و پيروان اين مكتب برخاسته و چندين كتاب در رد آنان تأليف كرده است. قاضى جعفر در سال 573 يا 576 ق، وفات يافت و قبر او در منطقه اى به نام «سناع» در جنوب صنعا زيارتگاه مردم است. ۲
از قاضى جعفر، آثار بسيارى به جاى مانده است كه جز الأربعون، نكت العبادات و جمل الزيادات و شرح آن، الروضة البهيّة فى المسائل المرضيّة (در فقه)؛ خلاصة الفوائد و شرح قصيدة الصاحب بن عباد (در اعتقادات) و مسائل الهدية فى مذهب الزيدية و مقاود الإنصاف فى مسائل الخلاف، از ديگر كتابهاى به چاپ رسيده از او تاكنون است.
كتاب الأربعون شامل چهل حديث است كه آنها را مؤلف به سند خود از زيد بن على(ع) از أميرالمؤمنين على(ع) روايت مى كند و براى هر حديثْ شرحى مختصر آورده است. اين احاديث، موضوعات گوناگونى دارد. برخى از آن موضوعات عبارت است از: ايمان، فضايلِ قرآن، پيامبر(ص)، على(ع)، اهل بيت، وضوء، غُسل، نماز، روزه، حج، جهاد، قضا و...
اهميت و اعتبار اين كتاب در نزد زيديه بسيار است و علاوه بر مدارس علوم دينى، در كلاسهاى چهارم و پنجم مدارس «دارالعلوم العليا» كه وابسته به وزارت آموزش و پرورش يمن و دانشگاه صنعا است، به عنوان واحد اصلى، تدريس مى شود. اين كتاب كه حجم كمى دارد، تاكنون بارها توفيق چاپ و نشر يافته و بجز دو نوبت چاپ آن در صنعا به وسيله دار
1.«مُطَرَّفيّه» به فرقه اى منشعب از زيديه گفته مى شود كه به طور مشخص در نيمه قرن پنجم به رهبرى مطرّف بن شهاب شكل گرفت و به دليل انحراف از تعاليم رايج زيديه، امامان زيديه از جمله امام احمد بن سليمان و بيش از او امام عبدالله بن حمزه به مبارزه و سركوب آنان پرداختند. اميدوارم در آينده اى نزديك نوشته اى و لو به اختصار در خصوص اين فرقه و برخورد با آنان عرضه شود.
2.مآثر الأبرار، ج ۲، ص ۷۴۹؛ التحف شرح الزلف، ص ۳۳۳؛ أعلام المؤلفين الزيدية، ص ۲۷۸.
