(م 1030ق) بوده و در مكتب درسى آن دو بزرگوار، آراى مجتهدان و شيوه آنان را به خوبى فراگرفته و بهره فراوان برده است.
وى بعد از مشاهده كتاب الفوائد المدنية، با آنكه بسيارى از مطالب آن را مطابق با واقع مى انگارد، به خاطر تساهل فراوان ملا امين و تندرويهاى غير معمول نامبرده، به طريقه اى متعادل، بين طريقه مجتهدان (افراط) و اخباريهايى چون ملا امين (تفريط)، گرايش پيدا مى كند. ۱
اين شيوه بعد از وى نيز مرضىِ علمايى چون شيخ يوسف بحرانى(م 1186ق) در كتاب الحدائق الناضرة مى گردد. ۲
مرحوم مجلسى صاحب تأليفات متعددى است كه مهم ترين آنها شرح عربى و فارسى وى بر كتاب من لا يحضره الفقيه مرحوم صدوق است. شرح عربى ايشان روضة المتقين و شرح فارسى وى لوامع صاحبقرانى نام گرفته است.
ايشان در مقدمه شرح فارسى تا حدى مبانى خود را آشكار ساخته است ؛ اما تفصيل مبانى ايشان در مجلد اول و چهاردهم روضة المتقين، مذكور است. نوشتار حاضر گزيده اى از مبانى مرحوم مجلسى اول در حديث و رجال است كه از دو مجلد مزبور انتخاب شده است.
در اين مقاله - كه در دو مبحث سامان يافته - سعى شده است تا عبارتهاى متعدد ايشان در رابطه با هر موضوع، ترجمه و با انتخاب عنوانى مناسب در كنار يكديگر قرار گيرد.
در ترجمه، تركيب و ساختار جمله ها را تا حد امكان حفظ كرده ايم ؛ ليكن ترجمه ها لفظ به لفظ نيست و گاهى چند كلمه براى وضوح معنا افزوده شده است و از تلخيص و حذف عبارتهاى غير مرتبط با عنوان نيز دريغ نورزيده ايم. به همين خاطر، از علايم نقل قول مستقيم استفاده نكرده ايم.
1.ر.ك: لوامع صاحبقرانى، ج ۱، ص ۴۷ .
2.ر.ك: الحدائق الناضرة، ج ۱، ص ۱۴ - ۱۵.
