شناخته شده است و هرچه به خود برپا نباشد، ديگرى اش پرداخته است.
و آن گاه در توضيخ خود - كه بين دو قلاب آمده است - مى نويسد:
(در بعضى از نسخه هاى تحف العقول و در نهج البلاغة به جاى «كل قائم بنفسه»، «كل معروف بنفسه» آمده كه صحيح تر به نظر مى رسد و مطابق آن نيز ترجمه كرديم). ۱
مطلب نخست: اين بخش از كلام امام على(ع) در بسيارى از كتب حديثى اعم از نهج البلاغة، ۲ عيون أخبار الرضا(ع)، ۳ التوحيد، ۴ الأمالى (مفيد ۵ و طوسى ۶ )، الإحتجاج، ۷ بحارالأنوار، ۸ و... آمده است، ولى در هيچ يك از اين مصادر و همچنين در ديگر نسخه هاى تحف العقول «معروف» بجاى «مصنوع» نيامده است. مترجم در فراز گزينه اى جمله فارسى خود مصنوع را نيز معروف فرض كرده و «شناخته شده است» ترجمه كرده است. و اين غير از اين كه يك اشتباه فاحش است و هيچ معناى درستى را نمى رساند، با روح كلام حضرت نيز بيگانه است و از يك بحث عميق توحيدى فرسنگها فاصله دارد.
مطلب دوم: در ترجمه فراز دوم حديث، عبارت «كل موجود في سواه» را مترجم به «هرچه به خود برپا نباشد»، ترجمه كرده است، درحالى كه ترجمه آن بايستى چنين باشد: «هرآنچه در چيز ديگرى (يا به چيز ديگر) غير از خود قائم و پا برجا باشد». ۹ علّت اين تفاوت معنا - اگرچه با روح كلام امام مغاير نيست - اين است كه مترجم از اختلاف متن
1.ترجمه متن كامل تحف العقول، صادق حسن زاده، ص ۱۰۵.
2.نهج البلاغه، خطبه ۱۸۶.
3.عيون أخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۱۳۶، ح ۵۱.
4.التوحيد، ص ۳۵، ح ۲.
5.الأمالى، شيخ مفيد، ص ۲۵۴.
6.الأمالى، شيخ طوسى، ص ۲۲، ح ۲۸.
7.الاحتجاج، طبرسى، ج ۲، ص ۱۷۵.
8.بحارالأنوار، ج ۴، ص ۲۲۸، ح ۳.
9.تحف العقول، ترجمه بهراد جعفرى، ص ۱۰۵.