135
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2

ابوالفتوح، از مراتب علمى كمال بهره ورى را داشت، و از فضيلت بسيار برخوردار بود، و از علماء و مشايخ حديث رواياتى بسيار نقل مى كرد، و از همگى فضيلتها با اطلاع بود، و از آثار او رساله يوحنا را، كه به پارسى تأليف شده است ،نام برده اند. رساله يوحنا رساله ارزنده و لطيفى است كه در آن به بطلان مذاهب اربعه و درستى مذهب جعفرى ـ يعنى مذهب اماميه ـ پرداخته است. و مضامين آن را از زبان يوحناى ذمى انجيلى نصرانى نقل مى كند، و افزوده است كه يوحنا نخست كافر بوده، پس از آن مسلمان شد، و در ميان مذاهب مختلف اسلام به تفحص پرداخت، سرانجام مذهب حق شيعه را برگزيد.
اين كتاب، به سبك، طرائف ابن طاووس در امامت تأليف شده كه سيد اثر خود را از زبان عبدالحميد ذمى نگارش داده است.
و از جمله آثارى كه به وى نسبت داده اند رساله حسنيه به ضم حاى بى نقطه و سكون سين بى نقطه، پس از آن نون و پس از آن ياء مشدد و هايى كه در آخر آن است و اين كتاب هم رساله اى ارزنده و مشهور است. ابتدا به عربى تأليف شده بود. پس از آن برخى از دانشمندان آن را از عربى به پارسى برگردانيده اند. و اين رساله كه در بحث امامت است، از زبان كنيزكى به نام حسنيه، كه كافر بوده و سپس مسلمان شد، گرد آمده است. ۱
حسنيه، پس از آن كه آيين اسلام را برگزيد، در يكى از روزها، در حضور هارون الرشيد درباره امامت سخن گفت و به اثبات مذهب شيعه و ابطال ديگر از مذاهب پرداخت. و اين كتاب هم مانند كتاب رساله يوحنا از ارزش فوق العاده اى برخوردار است؛ در عين حال، صحت انتساب هيچ يك از آنها به ابوالفتوح ثابت

1.رساله حسنيه معروف است و مستقلاً و به ضميمه حلية المتقين به طبع رسيده، و بعضى كنيز مزبور را، از كنيزان حضرت صادق عليه السلام نوشته اند؛ و از رساله يوحنا گويا نامى بيشتر باقى نمانده باشد.


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
134

مى كرده است، و علاوه بر پدرش از گروه ديگرى از علماء، از قبيل شيخ مفيد ابوالوفاء عبدالجبار بن عبداللّه بن على مقرى رازى، از ابوعبداللّه جعفر بن محمد دوريستى، از شيخ مفيد روايت مى كرده است. ۱
و جمعى از علماء نيز از وى روايت داشته اند؛ از جمله شيخ نصير الدين ابوطالب عبداللّه بن حمزه ى طوسى است.
يكى از شاگردان شيخ على كركى، در رساله اى كه به منظور اسامى مشايخ شيعه تأليف كرده بود، مى نويسد: شيخ فقيه ابوالفتوح رازى يكى از پيشوايان بنام و از مشايخ شيعه است.
مؤلف گويد: ابوالفتوح و فرزندش ـ شيخ تاج الدين محمد ـ و پدرش على، و جدش محمد، و جد اعلايش ابوبكر احمد پيش ياد شده و عموى اعلايش شيخ عبدالرحمن ابن شيخ ابوبكر احمد مذكور همگى از مشاهير دانشوران بوده اند و از سلسله دانشوران بنام شيعه اند و هر يك تأليفات پسنديده و تصنيفات ارزنده اى دارند.
و تفسير فارسى او، از بهترين كتابها، و با فائده ترين و نافع ترين آنها است. و من آن را درياى متلاطم و بحر وسيعى يافتم، و مطالب گزيده آن را استاد استناد (أيّده اللّه )، در بحارالأنوار ايراد كرده است و همچنين از شرح شهاب در آن استفاده نموده، و من آن شرح را در تهران ديده ام.
ابوالفتوح تمايلى به تصوف داشت، و به طورى كه از تفسير پارسى اش و شرح شهاب وى به دست مى آيد، گفتارى از ارباب تصوف در آنها ايراد كرده است.

1.به نقل از مستدرك: شيخ ابوعلى حسن، فرزند شيخ طوسى، و عموى پدرش ابومحمد عبدالرحمن بن احمد، و قاضى عمادالدين ابومحمد حسن استرآبادى، كه در رى قضاوت داشته، و جاراللّه زمخشرى مؤلف كشاف، از مشايخ او بوده اند.

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 101155
صفحه از 368
پرینت  ارسال به