(2)

ابوالفتوح و عبدالجليل رازى در مجالس المؤمنين ^۱

قاضى نوراللّه شوشترى

الف) شيخ ابوالفتوح رازى رحمه الله

قدوة المفسرين الشيخ ابوالفتوح الحسين بن على بن محمدبن احمد الخزاعى الرازى

از علماى تفسير و كلام و عظماى ادباى انام است، از خاندان فضل و بزرگى و اولاد و امجاد بديل بن ورقاء خزاعى است، كه از كبار صحابه و اكابر خزاعه بود. و سابقاً در مجلس طوايف مؤمنين و مجلس صحابه مخلصين شرح اخلاص بنى خزاعه خصوصاً عبداللّه و محمد و عبدالرحمن پسران بديل مذكور، و جانسپارى ايشان در حرب صفين در ركاب حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام مسطور گشته، و جدّ او خواجه امام ابو سعيد كه مصنف كتاب موسوم بروضة الزهراء است از اعلام زمان خود بوده، و عمّ او شيخ فاضل ابو محمد عبدالرحمن بن احمد بن احمد بن الحسين النيشابورى رحمه الله از مشاهير روزگار است.
و بالجمله مآثر فضل و مساعى جميله او در تفسير كتاب كريم و ابطال تأويلات سقيم و مخالفان اثيم و تعنفات نامستقيم مبتدعان رجيم بر همگى مخفى نيست؛ از

گفت تمايل وى هم به منظور تقيه بوده است.
پس بدان: شيخ ابوالمظفر طاهر بن محمد اسفراينى، كه از علماى عامه بوده است، تفسيرى به نام تاج التراجم فى تفسير قرآن الأعاجم به زبان پارسى، در قبال تفسير شيخ ابوالفتوح رازى تأليف كرده است و آن هم تفسيرى بس بزرگ است، و اكنون نمى دانم كدام يك از اين دو تن مفسّر، مقدم بر يكديگر بوده اند.