(8)

ابوالفتوح رازى ^۱

محمدجواد نجفى

ابوالفتوح رازى

لقب او جمال الدين، نام و نسب او حسين بن على بن محمد بن احمد خزاعى بود. وى بزرگ ،اما با سعادت و پيشواى مفسرين، ترجمان كلام اللّه مجيد و صاحب روض الجنان در تفسير قرآن است؛ همان تفسيرى كه حاوى هر چيزى است كه جانها به آن اشتهاء دارند و چشم ها از آن لذت مى برند و شخص فقيه، مفسر، مورخ، واعظ و غيرهم از آن برخوردار مى شوند.
خداى اين مرد رحمت كند كه از جليل ترين خاندان هاى علم به شمار مى رفت. حسب و نسبش، چنان كه در تفسير خود تصريح كرده، به نافع بن بديل بن ورقاء خزاعى منتهى مى شود.
جد وى كه محمد بن احمد باشد، جد جدش كه احمد باشد، عموى پدرش عبدالرحمن كه به مفيد ثانى مشهور بود، پسرش كه محمد بن حسين بود، و پسر خواهرش كه احمد بن محمد بود، همگى از علماء و فضلاء محسوب مى شدند. اين مرد را خداى بيامرزد كه معدن و اصل و ريشه علم بوده آرى:
شَرَف تَتابَعَ كابِر عَن كابِركالرّمحِ اُنْبوباً عَلى اُنْبُوبٍ
يعنى: شرافتى كه پى در پى از بزرگى به بزرگى برسد، مثل نيزه اى است كه پيوند و بند (هاى آن به يكديگر) متصل باشد.
من تاريخ وفات او را نمى دانم، جز اينكه وى از استادهاى ابن شهرآشوب بود كه در سنه 588 ق وفات يافت. قبر ابوالفتوح در شهر رى در صحن امام زاده حمزه فرزند موسى بن جعفر عليه السلام در جوار حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام است.
ابوالفتوح رازى از شيخ ابوعلى طوسى و شيخ ابوالوفاء عبدالجبار رازى از شيخ طوسى و از والد خود از پدرش از شيخ و سيد (رضوان اللّه عليهم) و غيرهم از استادهاى خود روايت نقل مى كند.