195
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2

يعنى رساله يوحنّا و رساله حسنيّه به ابوالفتوح رازى هيچ مستبعد نيست. ۱
مرحوم حاجى ملا باقر واعظ طهرانى نيز در كتاب جنّة النعيم فى أحوال عبدالعظيم ذكرى از صاحب ترجمه نموده و در ضمن تعداد علماء و مشاهيرى كه در اطراف زاويه حضرت عبدالعظيم مدفونند از جمله ابوالفتوح رازى را شمرده و پس از بيان ترجمه حال او كه عينا منقول از حديقة الشيعه و مجالس المؤمنين سابق الذكر است، گويد:
و مزار وى در صحن امامزاده حمزه در زمان دخول در طرف دست راست جلو حجره اوّل است و الواحى از كاشى كه زرد مى نمايد بر آن نصب شده است كه اسم شريف آن مرحوم (برآن) مكتوب است و بر حسب وصيّت خواسته است در جوار حضرت عبدالعظيم و مقدمه مزار امامزاده حمزه مدفون شده باشد. ۲
طابع جلد اول اين تفسير فاضل محقّق آقا سيّد محمد كاظم طباطبايى سابق الذكر در ص 4ـ5 از ديباچه پس از نقل عبارت مزبور از جنة النّعيم توضيح ذيل را بر آن

1.راقم سطور گويد در خصوص مؤلف تبصرة العوام بايد رجوع شود به مقدمه نفيسى كه دوست فاضل من آقاى عباس اقبال آشتيانى بر طبع جديد آن كتاب كه به اهتمام خود ايشان اخيرا به عمل آمده ملحق ساخته اند. و اما رساله يوحنا را تا كنون محرر اين اوراق به مطالعه آن موفق نشده و وصف آن را نيز در جايى مطالعه نكرده لهذا اظهار رأيى در اين خصوص براى من ممكن نيست.ـ و اما رساله حسنيه مكرر در ايران به طبع رسيده است از جمله در سنوات ۱۲۴۴ و ۱۲۴۸ و ۱۲۵۹ و خلاصه اى از آن نيز در تاريخ سرجان ملكم (ج ۲ از ترجمه فارسى آن، ص ۱۳۰ـ۱۳۳) مسطور است و در آن جا نيز تأليف اين كتاب به ابوالفتوح رازى (كه در ترجمه فارسى به ابوالفتوح تحريف شده) نسبت داده شده است رجوع شود نيز به فهرست نسخ موزه بريطانيه از ريو، ص ۳۰ و ۱۰۷۸ـ و مخفى نماناد كه رساله ديگرى موسوم به همين اسم يعنى حسنيه موجود و در كشف الحجب، ص ۱۹۶ و فهرست ريو، ص ۳۵ و فهرست پرچ، ص ۲۴۶ وصف آن شده كه اصلاً و ابدا ربطى به رساله حاضر ندارد جز مجرد اشتراك در اسم و به كلى كتاب ديگرى است، اشتباه نشود.

2.جنّة النّعيم فى أحوال عبدالعظيم، ص ۵۱۳ـ۵۱۴، طبع طهران، سنه ۱۲۹۶.


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
194

در كتاب خطط مشهور خود و تقريبا صفحه اى از آن كتاب از ذكر آن خالى نيست، و شرح حال قضاعى مزبور در ابن خلكان، ج 2، ص 63، و انساب سمعانى در نسبت «قضاعى» ورق 456 و طبقات الشافعيه سبكى، ج 3، ص 62ـ63، و روضات الجنات، ص 465 و 718، مذكور است. ۱
برويم بر سر مطلب، در كتاب روضات الجنات مرحوم آقا محمد باقر خوانسارى نيز فصل جامع بسيار مفيدى راجع به شرح احوال ابوالفتوح رازى مسطور است ۲ كه چون اغلب مندرجات آن فصل مأخوذ از كتبى است كه ما مستقيما به اصل آنها رجوع كرده و عين عبارات آنها را سابقا نقل نموده ايم لهذا از تكرار مضامين آن در اين جا صرف نظر كرديم. فقط چيزى كه در اين ترجمه حال تازگى دارد و در هيچ يك از مآخذ متقدمه به نظر نرسيد اين است كه نقلاً از رياض العلماء ميرزا عبداللّه اصفهانى سه كتاب ديگر غيرِ تفسير و غير شرح شهاب الأخبار به ابوالفتوح رازى نسبت داده شده است از قرار ذيل:
يكى رساله يوحنا به فارسى در ابطال مذهب اهل سنت از زبان يكى از نصارى موسوم به يوحنا، ديگر رساله حسنيّه ۳ كه از زبان يكى از كنيزكان عهد هارون الرشيد موسومه به حسنيه كه بسيار عالمه و فاضله و صاحب جمال بوده و در حضور خليفه مزبور با جمعى از علماء عامه در باب حقانيت مذهب شيعه مباحثه نموده و همه را مغلوب نموده، تأليف شده است. و سوم تبصره العوام معروف در ملل و نحل، و سپس خود صاحب روضات گويد به غير كتاب اخير يعنى تبصرة العوام نسبت آن دو كتاب اول

1.رجوع شود نيز به ديباچه خطط مقريزى، ج ۱، ص ۶؛ كشف الظنون در عناوين «شهاب الأنوار» و «خطط مصر» و «المختار فى ذكر الخطط و الآثار».

2.روضات الجنات، ص ۱۸۳ـ۱۸۴.

3.ظاهرا اين كلمه به ضم حاء و سكون سين است به مناسبت فرط حسن و جمال كنيزك مزبور.

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 99292
صفحه از 368
پرینت  ارسال به