231
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2

445 درگذشت و اگر او پيش از فرزندش وفات يافته، بر حسب غالب عادات، معاصر سيد مرتضى و مقدّم بر شيخ ابوجعفر طوسى است؛ چون شيخ طوسى در سال 460 رحلت كرد و سيد مرتضى در سال 435 و حق آن است كه وفات عبدالرحمان در سال 445 صحيح نيست؛ چنان كه خواهيم گفت.
يكى ديگر از بزرگان اين خاندان به قول شيخ منتجب الدين، ابو محمد عبدالرحمان، فرزند ابوبكر احمد بن حسين سابق الذكر است و او را به مفيد نيشابورى وصف كرده، گويد:
شيخ اصحاب ما بود در رى و حافظ و واعظ آنان. در اطراف بلاد سفر كرد و به شرق و غرب رفت و احاديث از اهل سنت و شيعه بسيار شنيد. از مؤلّفات وى سفينة النجاة است در مناقب اهل بيت و ديگر العلويات الرضويات، أمالى، عيون الأخبار، و مختصرى چند در مواعظ و آداب. او هم مانند پدر خود نزد سيدين رضى و مرتضى و شيخ طوسى علم آموخت و نيز از ابن برّاج و سلاّر و شيخ كراجكى دانش فرا گرفت. انتهى.
اين مرد ميان عامّه نيز معروف است. وى را در رجال حديث ذكر كرده اند؛ از جمله سمعانى و حافظ ابن حجر عسقلانى در لسان الميزان. و نصّ عبارت وى اين است پس از ذكر نام و نسب:
سمع من هناد النسفى و ابن المهتدى و ابن النقور و رحل الى الشام و الحجاز و خراسان روى عنه عمر بن إبراهيم الزيدى و أحمد بن عبدالوهاب الصيرفى و غيرهما قال ابن السمعانى: طالعت عدة من أماليه بالرى فرأيت فيها مجلساً أملاه فى إسلام أبى طالب و كان شيعيا إلا أنه كان مكثراً من الحديث و له به الشغف. و قال يحيى بن أبى طى كان من أعلم الناس بالحديث و أبصرهم به و برجاله و يقال كان فى مجلسه أكثر من ثلاثة آلاف محبرة و كان إذا قيل هذا الحديث فى الصحيحين. قال: و روى عن المكسورين واللّه لو أنصف الناس ما سلم منهما إلا القليل، قال: و ماسئل عن حديث ألا


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
230

آن نيست و از اين جهت، مؤلّف را به خزاعى وصف كرده اند. پس خاندان او اصلاً عرب بودند، امّا در عجم پرورش يافته و فارسى زبان شده بودند.
كتبى كه ذكر مؤلف كرده و شرح حال او را آورده اند و در دست ماست، از جمله فهرست شيخ منتجب الدين على بن عبداللّه بن حسن بن حسين بابويه است كه شاگرد مؤلف بود و فهرست او در بحارالأنوار در تهران به طبع رسيده و ديگر كتاب معالم العلماء تأليف شيخ ابوجعفر محمد بن على بن شهرآشوب سروى مازندرانى كه او نيز شاگرد مؤلف بود. در كتاب مجالس المؤمنين تأليف نوراللّه شوشترى نيز شرح حالى از او آمده است.
در كتاب روضات الجنات مير محمد باقر خوانسارى و كتاب مستدرك از حاجى ميرزا حسين نورى در خاتمه ذكر مؤلف و تأليفات او هست و محقق دانشمند سيد محمد كاظم بن محمد يوسف طباطبايى تبريزى در مقدمه چاپ اول ترجمه نوشته است و مرحوم قزوينى در خاتمه طبع اول اين تفسير از كتاب نزهة القلوب حمداللّه مستوفى و كتاب حديقة الشيعه فوايدى نقل كرده و متأخر از متقدّم روايت آورده و ما بدانها اشارتى خواهيم كرد ان شاء اللّه تعالى.
از اجداد و نياكان شيخ ابوالفتوح، صاحب ترجمه، كه علماى رجال بخصوص نام برده اند، يكى ابوبكر احمد بن حسين بن احمد خزاعى است. نزيل رى شاگرد سيد مرتضى و سيد بن زهره ۱ و شيخ ابوجعفر طوسى (عليهم الرحمه)، و از مؤلفات اوست امالى الحديث در چهار جلد، و كتاب عيون الأحاديث و روضه در فقه، و سنن و مفتاح در اصول و غير ذلك، و در فهرست شيخ منتجب الدين كتاب مناسك بر اين افزوده است. تاريخ وفات او را ننوشتند؛ اما ابن حجر گويد: فرزندش عبدالرحمان در

1.در مقدمه طبع اوّل چنين آمده است. صاحب روضات سيدين گفته است و ناقل از آن سيد مرتضى و ابن زهره فهميده است.

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 101101
صفحه از 368
پرینت  ارسال به