(15)

ترجمه شيخ ابوالفتوح رازى ^۱

شيخ محمد جواد شاه عبدالعظيمى ^۲

بسم اللّه الرحمن الرحيم
الحمد للّه الملك المنّان، الذى ليس سواه سلطان، و شرّفنا بنزول القرآن، و جعل فيه المحكم و المتشابه خير بيان، و اسرى نبيّنا محمّداً خير مكان، و خصّ علينا بخلافته من بين الانسان، و علّمه جميع العلوم و كتب السّمائيّه ممّا يكون و ما كان، و خصّه بفاطمة سيّده نساء الانس و الجانّ، و صيّر ذريّتها أئمّتنا صاحب الكوثر و الميزان، و فضّلنا ببركتهم على ساير الأديان، و أدخلنا الجنّة الّتى فيها العصف و الرّيحان، و هىّ ء لأعدائهم و مبغضيهم و غاصبى حقوقهم النيران.
و بعد چنين گويد عبد مذنب عاصى، ابن محمّد مهدى بن رجبعلى الشّاهزاده

سقيم مخالفان اثيم و تعسّفات ^۱ نامستقيم مبتدعان رجيم، بر همگنان مخفى نيست و از تفسير فارسى او ظاهر مى شود كه معاصر صاحب كشّاف بوده و بعضى از اشعار صاحب كشّاف به او رسيده؛ اما كشّاف به او نرسيده و اين تفسير فارسى، در وثاقت تحرير و عذوبت تقرير و دقت نظر، بى نظير است. فخر الدين رازى، اساس تفسير كبير خود را، از آنجا اقتباس نموده و جهت دفع توهّم انتحال، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده، [در مطاوى اين مجالس پر نور، شطرى از روايات و لطائف نكات و اشارات او، مسطور است] ^۲ و او را تفسيرى عربى هست ^۳ كه در خطبه تفسير فارسى، به آن اشاره نموده؛ اما تا غايت، به نظر نرسيده و شيخ عبدالجليل رازى، در بعضى مصنّفات خود، ذكر شيخ ابوالفتوح رازى نموده و گفته كه خواجه امام ابوالفتوح رازى، مصنف بيست مجلد است از تفسير قرآن، و در موضعى ديگر گفته كه خواجه ابوالفتوح رازى بيست مجلد از تفسير قرآن، تصنيف اوست كه ائمه علماى همه طوايف، طالب و راغب اند آن را و ظاهراً، اكثر آن مجلدات از تفسير عربى او خواهد بود؛ زيرا كه نسخه تفسير فارسى او، چهار مجلد است كه هر كدام، به قدر سى هزار بيت باشد و شايد كه هشت مجلد نيز سازند، پس باقى مجلّدات، از تفسير عربى او خواهد بود.
از بعضى ثقات مسموع شده كه قبرش در صفاهان ^۴ است. ^۵