273
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2

(16)

ابوالفتوح رازى در لغت نامه دهخدا ۱

على اكبر دهخدا

ابوالفتوح. [اَبُلْ فُ] (اِخ) حسين بن على بن محمد بن احمد نيشابورى الأصل معروف به شيخ ابوالفتوح رازى ملقب به جمال الدين، يكى از اعلام علماى تفسير و كلام، جد اعلاى او احمد بن حسين بن احمد خزاعى نزيل رى است كه از نيشابور بدانجا هجرت كرد. و پدر پدر او محمد بن احمد بن حسين، و عم پدر وى ابومحمد عبدالرحمن بن احمد بن الحسين و فرزند او محمد بن حسين و خواهرزاده اش احمد بن محمد همه از افاضل علما و محدثين روزگار خويش بوده اند.
شيخ ابوالفتوح از پدر خود على و او از پدر خويش روايت كند، و همچنين روايت مى كند از عم خود و او از پدر خويش كه هم جد صاحب عنوان است. و جد او روايت مى كند از پدر خود و از شيخ مفيد عبدالجبار بن على مقرى رازى و نيز از شيخ ابى على بن شيخ طوسى و جميع آنان روايت از شيخ طوسى اعلى اللّه مقامه كنند.
و از ابوالفتوح صاحب تفسير شيخ فقيه عبداللّه بن حمزه طوسى و رشيد بن شهرآشوب و منتجب الدين بن بابويه القمى روايت كنند، و ابن شهرآشوب در كتاب معالم العلماء و منتجب الدين در فهرست خويش ذكر او آورده اند.

1.لغت نامه دهخدا، ج ۱، ص ۴۹۲ ـ ۴۹۳، چاپ دوم از دوره جديد، ۱۳۷۷ش.


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
272

عشرين و ثلثمأة بعد الألف من الهجرة النبويّة سنة 1320 ۱ . ۲

1.و شكرانه... حضرت اجلّ اكرم افخم آقاى محمّد طاهرخان رييس انبار ارزاق كه از يگانه رجال آفاق است و خدمتگذار اين آستان كيوان دربار، به اتمام طبع اين كتاب مستطاب كه چون درّ ناياب است كوشيده، و امر به طبع فرموده كه مجّانا خدمت آقايان و بزرگان تقديم نمايد كه ان شاء اللّه تعالى در تمام ازمنه و امكنه به سرفرازى ايران و ايرانيان پاينده و برقرار باد. بالنبىّ و آله الأطهار الأمجاد فى شهر شوّال سنة ۱۳۴۴.

2.حاج شيخ جواد بن مهدى شاه عبدالعظيمى شريف رازى لاريجانى متوفاى ۱۳۵۵ق در ارتباط با حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام و امامزادگان رى و تاريخ رى و ... چندين كتاب و رساله نوشته است كه در دو كتابى كه از ايشان در دست است از آنها نام مى برد. كتابهاى ايشان در موضوعات بالا بدين شرح است: ۱. الخصائص العظيمية؛ ۲. نور الآفاق و شهاب لأهل النفاق؛ ۳. الأخبار العظيمية؛ ۴. التحفة العظيمية؛ ۵. تذكره رى؛ ۶. زبدة الأنساب في نسب ساداة الأنجاب (شرح حال امامزادگان شهر رى است)؛ ۶. تحفة الفقهاء في تذكرة العلماء؛ ۸ . تحفة الفاطمية و ... . در دو كتاب الخصائص العظيمية و نور الآفاق از آن چند كتاب ياد كرده است و تصريح كرده است كه نوشته است، و لكن با فحص و تتبعى كه انجام شد، هيچ اثرى از تأليفات نامبرده به دست نيامد. در ارتباط با دو كتاب موجود، يعنى الخصائص العظيمية و نور الآفاق، نقد و انتقادات فراوانى شده است. و اوّل كسى كه از اين دو كتاب انتقاد كرده است، مرحوم محمد شريف رازى در كتاب اختران فروزان رى و طهران (ص ۷۹) است. به جهت مطالب نادر و شاذّى كه در اين دو كتاب ذكر شده است، ظاهراً انتقادات بر او وارد باشد. لازم به تذكر است كه اگر مطلبى مثل تاريخ تولد و وفات حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام و يا تاريخ تولد و وفات حضرت معصومه عليهاالسلام و ... براى كسى از قرائنى مسلّم شده، و لكن مستند تاريخى نداشته باشد، نمى توان از آن دفاع كرد و يا آدرس به كتابهاى مجهول و يا ناشناخته و يا ثبت نشده داد. متأسفانه اين موارد در كتاب خصائص العظيمية و نور الآفاق رخ داده است؛ به نحوى كه براى اثبات مطلبى مؤلف ارجاع به كتاب ديگرى از خودش مى دهد كه اين نحو ارجاعها موجب وهن است. ملاحظه كنيد: رأيتُ في بعض كتب: تحفة العظيمية»، «يقول المؤلّف في أخبار العظيمية». شرح حال ابوالفتوح رازى رحمه الله در پايان كتاب نور الآفاق ضميمه شده و در سال ۱۳۴۴قمرى چاپ سنگى، و در سال ۱۳۸۲ش در شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام و شهر رى، ص ۳۲۷ ـ ۴۲۲ به چاپ رسيده است.

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 99183
صفحه از 368
پرینت  ارسال به