293
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2

پديده ها و مسائل و فروع نو با همان چشم سنتى مى نگريست و گامى فراتر نمى نهاد و به همان تفريع و تطبيق بسنده مى كرد، براى يافتن پاسخ ارضايى پيروانش ناگزير به خويش نگريست و دريافت كه پاسخگوى نيازهاى تازه نيست؛ در خود شد تا جايگاه راستين و پوياى خود را بيابد. زمانه فراهم آمد و در سده چهارم ابن ابى عقيل عمانى (م 329)، سنت اخباريگرى را در هم ريخت و اعلام كرد كه كار فقه درك و فهم معانى است، نه تفريع و تطبيق!
ابن ابى عقيل نسخه پيچى سنتى را به كنار زد و درهاى اجتهاد را به روى فقيهان شيعى باز گشود. ابن ابى عقيل خود جسور بود و جسارت را به صاحب نظران مذهب شيعه آموخت. براى درك بهتر و شناخت جايگاه فقهى بازنگران فقاهت شيعى، ناگزير از آوردن فتاوى آنانيم.
برخى از فتاوى ابن ابى عقيل در پاسخ به مسائل و موضوعات مطروحه چنين است:
ـ اهل كتاب و يهود و نصارا داراى طهارت ذاتى اند.
ـ شكار و ذبح آن توسط اهل كتاب حلال است.
ـ ثبوت ولايت در نكاح دختر، تنها براى پدر اوست نه ديگران.
ـ جواز ازدواج با مادر زن، اگر پيش از همبستر شدن با دختر وى، او را طلاق دهد و يا اينكه بميرد.
ـ اجراى حد بر مردى كه به زنش تهمت بزند و بگويد: تو باكره نبودى.
ـ مشروع نبودن عمره، بيش از يك بار در سال.
ـ پاك شدن چيز نجس با آب مضاف به هنگام ضرورت.
ـ عدم وجوب شستن تن و يا پيراهن، اگر كه قطره اى مى يا مسكر بر آن ريخته شده باشد.


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
292

مظفرالدين شاه و جلدهاى سوم و چهارم و پنجم در سالهاى 1313 و 1314 و 1315 در هنگامه پادشاهى رضا شاه چاپ شده است.
هدف از بازچاپ آثار خطى و چاپ سنگى، ارائه اثر براى پژوهشگران بيشتر است. در دسترس بودن اين گونه آثار براى عموم پژوهشگران اين امتياز را دارد كه پژوهش انحصارى از بين مى رود و پژوهشگر ديگر مجاز نيست با حروفچينى متن، بدون ويرايش كتاب را تكثير و با «به كوشش» سر و ته قضيه را ببندد.
يادآورى مى كنيم كه به علت طولانى شدن پيشگفتار، پاره نخست پيشگفتار را در سرآغاز جلد نخست آورديم و بخش بزرگ پيشگفتار را كه نگرش بر تاريخ تدوين قرآن، برابرى تفسيرهاى معروف و وجوه تمايز آنها، واژگان دخيل، نقش ملتها و فرهنگ ها در پديدارى ،تطور و پويايى يا خمودگى شاخه هاى فقاهت را در سرآغاز جلد دوم مى آوريم و پس از مقدمه شادروان قزوينى نقل مى شود.

برون آمدن شيعه از لاك گذشته نگرى

با پديدارى فقيهان خود گرا، كه خود تابعى از شرايط جوامع متحول و رو به تزايد آن روزگاران بود، بخصوص كه اخباريگرى و توجه دقيق به نص و متابعت از آن نصوص، پاسخى بر مسائل پيچيده جوامع پيشرفته نبود؛ زيرا كه حكومتهاى خلفا با در هم شكستن حكومتهاى سرزمينهاى نوگشوده با جوامعى روبرو مى شدند كه قوانين حاكم بر روابط اجتماعى آنان پيشرفته تر از جوامع عربى بود. از اين رو ضرورت بازنگرى و رويكرد به آراى نو، زمينه پديدارى فقيهان نو انديش را فراهم ساخت.
فقه شيعه نيز، كه در پايانه روزگاران غيبت كوتاه امام زمان و سرآغازى غيبت بزرگ او، كارش منحصر به نقل و نص و حديث بود و برون از نص و حديث، به

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج2
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 100360
صفحه از 368
پرینت  ارسال به