نيشابورى»، سفرهاى بسيار نموده و استادان بزرگى از سنى و شيعى را ديده است. از جمله استادان شيعى او شيخ طوسى، سلّار بن عبدالعزيز و ابن برّاج و كراچكى بوده اند. از آثار اوست: 1. الأمالى، 2. سفينة النجاة فى مناقب أهل البيت، 3. عيون الأخبار، 4. المختصرات (الذريعة و فوائد الرضوية: 227).
جدش، محمد بن احمد بن حسين نيشابورى است و شيخ ابوالفتوح به واسطه پدرش از او روايت مى كند. از آثار اوست:
1. الأربعين عن الأربعين فى فضائل اميرالمؤمنين عليه السلام، 2. تشبيه علىّ بذى القرنين، 3. التّفهيم، 4 ـ الرسالة الواضحة فى بطلان دعوى الناصبة، 5 . روضة الزهراء فى تفسير مناقب فاطمة الزهراء، 6. الفرق بين المقامين.
افزون بر اين، سلسله نسب ابوالفتوح به يكى از صحابين معروف پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهمى رسد. فرزندان اين صحابى بزرگ در جنگهاى بسيارى، همچون: بدر و حنين و صفين، رشادتها و جوانمرديها و جانفشانيها داشته اند و از معدود كسانى هستند كه در اسلامِ ايرانيان سهم بسزايى داشته اند.
اسلامِ ايرانيان مراحل مختلفى را در تاريخ طى نموده بوده و بسيارى از سرداران و بزرگان اسلامى، پس از توفيق به اين امر، زندگى و سكونت در ايران را بر بلاد ديگر ترجيح دادند و در اين سرزمين پهناور و پرنعمت توطن گزيدند و بستگان و خويشاوندان خود را به مهاجرت طلبيدند و به تدريج ايرانى شدند و منشأ آثار بسيار شدند، از جمله ايشان بُدَيل بن ورقاء خزاعى است كه اين مقاله به بيان گوشه هايى از تاريخ آنان مى پردازد.
بُدَيل بن ورقاء، شيخ خزاعه (متوفا: دهم يا يازدهم هجرت) يكى از صحابيان پيامبر صلى الله عليه و آله است كه در جاى جاى تاريخ اسلام ارج و ارزش او را مى يابيم. كنيت و نسبت او: ابوعبداللّه ، بُدَيل بن ورقاء بن عمرو بن ربيعة بن عبدالعزّى بن
