ليكن رفتار و كردار بديل با پيامبر صلى الله عليه و آله و مسلمانان پيش از فتح مكه نظر اول را رجحان مى دهد.
همان گونه كه گذشت خزاعيان با پيامبر از طرف مادر با عبد مناف خويشاوندى داشته اند. خانواده بديل و ديگر خزاعيان با پيامبر صلى الله عليه و آله و مسلمانان دوستانه رفتار مى نموده اند؛ تا آنجا كه ابرقوهى از قول ابن اسحاق مى نويسد: خزاعه در جاهليت و اسلام هواخواه و دوست سيد (پيامبر) بودند و هر چه در مكه مى گذشت از اوضاع و احوال در پنهانى به پيامبر گزارش مى دادند و از اين رو، در «صلح حديبيه» (ششم هجرى) كفار قريش بديل را با گروهى به نزد پيامبر صلى الله عليه و آلهفرستادند و هنگامى كه بديل بازگشت و گفت: «پيامبر صلى الله عليه و آله آهنگ جنگ ندارد»، سخن بديل را باور نكردند و گفتند: «وى با مسلمانان سازشى و مواضعتى نموده است»، و اين تهمت بر اساس رفتار خزاعه و در رأس آنها خانواده بديل با مسلمانان پديد آمده بود (سيرت رسول اللّه ، ج 2، ص 819 ـ 798؛ نيز ابن هشام، ج 1، ص 44)
در سخنان اهل سيرت، در مورد بديل و خزاعه تعبيرهايى مهم شده كه بر دوستى و هواخواهى آنها نسبت به مسلمانان دلالت دارد؛ از جمله در شأن آنها به «عَيْبَةُ نُصْحِ رسول اللّه (= رازدار، امين سرّ پيامبر)» تعبير شده است (الطبرى، ج 2، ص 625، ابن الاثير، الكامل، ج 2، ص 201؛ ابوالفتوح رازى، تفسير، ج 1، ص 226 ـ 225).
در گزارشى كه از امالى شيخ طوسى نقل شده، جمله «قَعِيدُ حُبّه» (= او بر دوستى نشسته و پايدار است) در وصف بديل آمده است. برخى از مؤلفان رجال، همانند قاضى شوشترى و امين عاملى، از اين تعبيرها تا به آنجا رفته اند كه تشيّع بديل و خانواده اش را بعيد ندانسته و امين عاملى گويد: خزاعه به تشيع شهرت داشته اند (اعيان الشيعه، ج 3، ص 550).
زندگى بديل پيش از اسلام روشن نيست، وليكن وى و فرزندانش در صدر اسلام

ربيعة بن جُزّى بن عامر بن مازن بن عُدّى بن عمرو بن ربيعة الخزاعى (ابن سعد، الطبقات، ج 4 / 2، ص 31؛ ابن حجر، الاصابه، ج 1: ص 146 ـ 14؛ ابن عبدالبّر، الاستيعاب، ج 1، ص 150؛ ابن الاثير، اُسدالغابة، ج 1، ص 204 ـ 203؛ المقريزى، إمتاع الأسماع، ج 1، ص 286 ـ 285).
گزارش زندگى بديل و نسبت مذكور فوق با اندك اختلافى در منابع ياد شده از ابن منده، ابونعيم، و ابن هشام نقل شده و مراجع ديگر از آنها پيروى نموده اند.
بديل 99 يا يكصد سال زندگى كرده است. عباس عموى پيامبر صلى الله عليه و آله، روز فتح مكه (هشتم هجرى) او را در برابر پيامبر به پا داشت و گفت: دايى تو بديل بن ورقاء است كه در دوستى نشسته و پايدار بوده است. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: اى بديل پرده از رخ بردار. بديل اطاعت نمود، پرده افكند، رخ بنمود. پيامبر صلى الله عليه و آله به سياهى چهره اى نگريست و پرسيد: چند ساله اى؟ پاسخ داد: نود و هفت. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: خداوند جمال و سواد چهره و اموال و اولادت را افزون نمايد (ابن حجر، همان شماره پيشين؛ نيز شيخ شوشترى، قاموس الرجال، ج 2، ص 150 ـ 148).
در قاموس الرجال اين گزارش از الأمالى شيخ طوسى نقل شده، و در پايان افزوده: اينكه عباس، بديل را به عنوان دايى پيامبر صلى الله عليه و آله معرفى نموده، از آن جهت است كه مادر عبد مناف (جد پيامبر صلى الله عليه و آله) از خزاعه نياى همين بديل بوده است و از اين رو، عباس از او به «دايى تو» تعبير مى كند.
گزارش معمّر بودن بديل با توجه به آنچه سيره نويسان آورده اند كه وى در «حجة الوداع» مشرف بوده و پيش از پيامبر صلى الله عليه و آله در گذشته، احتساب مدت حيات و تاريخ تقريبى درگذشت او را روشن مى سازد (همان منابع پيشين).
اهل سيرت نسبت به اسلام بديل دو نظر دارد:
1. اسلام او پيش از فتح مكه، 2. اسلامش پس از فتح مكه (همانند منابع پيشين)؛ و