125
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3

ركن الدّوله (طاب ثراه) اين تفسير را به خط مرحوم ميرزا ابوالقاسم خوشنويس استنساخ نمود و مسلّم است (اصل چو مغلوط گشت چيست حواشى) و تصحيح آن را در عهده مرحوم حاجّ شيخ الرئيس قرار داد. شيخ الرئيس پس از ملاحظه تفسير استعفايى به شاهزاده ركن الدّله به شعر ذيل نوشته و خود را از تصحيح آن آسوده ساخت:

در حضرت بندگان والاما راست هزار سرفرازى
هر چند كه سرفكنده مان كردتفسير ابوالفتوح رازى
پس از استعفاى شيخ الرئيس، مرحوم ميرزا محمد كاظم ملك الشعراى صبورى (طاب ثراه) داوطلب شد و آن مرحوم كتاب را مطالعه مى كرد و اغلاط را رونويس مى نمود و به مرحوم ملاّ داوود، كه با هم دوست صميمى بودند، ارائه مى داد و آن مرحوم تصحيح مى كرد و از اين ترتيب هم كارى از پيش نرفت؛ تا آنكه مرحوم ركن الدّوله مستقيماً از مرحوم ملاّ داوود خواهش نمود كه چند وقتى خود را مستغرق تصحيح نمايد كه به زودى پيشرفت كند. مرحوم ملاّ داوود حسبةً للّه و طلباً لمرضاته. تمام اوقات خويش را مستغرق اين امر خير فرمود؛ از اول تفسير تا همين اندازه كه به طبع رسيده، تصحيح نمود و در مواقعى هم حواشى و تعليقاتى بر تفسير نوشت كه يكى از تعليقات ايشان در تفسير آيه ملك ۱ سوره مباركه آل عمران به امضاى « داوود بن الحسن الفاضل» به طبع رسيده است؛ ولى در طبع «قاضى» (فاضل) شده است و امضاى ايشان «داوود بن الحسن القاضى» مى باشد. و اگر خوانندگان محترم خواسته باشند از زمينه غلطهاى كتاب مستحضر شوند كه چه بوده و آن مرحوم چه تبحّرى در ادبيّت داشته است كه متمكّن از تصحيح شده اند، نظرى به اين عبارت بيندازند: «قال فصاد فاصطفى». اين عبارت كتاب بود كه من در

1.رجوع شود به مجلّد دوم، چاپ اول، ص ۵۳۶ .


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
124

آل داوود ملاّ داوود ملاّ باشى (طاب ثراه)، در كتب تاريخى عهد ناصرى نام اين بزرگوار را به قاضى زاده صد خروى يادداشت نموده اند. دركتاب مطلع الشمس چنين نگاشته شده ۱ : قاضى زاده صد خروى نام نامى اش داوود است و در فنون شتّى به تخصيص صناعات عربيّه و كمالات ادبيه به مقامى رفيع و منزلتى منيع رسيده. نوّاب مغفرت مآب حسام السلطنه سلطان مراد ميرزا (طاب ثراه) در تربيت و تكميل وى عنايات كريمانه مبذول داشته، جودت خط تحرير و درجه انشاء و رسائلش، كه مزيد مزاياى ديگر اوست، به نظر رسيده. ألان اللّه له كلّ شديدة كما ألان لداوود الحديد. انتهى.
سپس مولد و موطن و آثار علمى و ادبى او را كاملاً نوشته، تا اينكه در صفحه 27 الى 29 همان مجله، در موضوع تصحيح: تفسير ابوالفتوح رازى قدس سره چنين مى نگارد:

«تصحيح تفسير ابوالفتوح رازى رحمه الله

اين تفسير در كتابخانه مقدّسه آستانه بود كه به نيكوترين خطى از خط نستعليق در كاغذ خانبالق نگاشته شده و آيات قرآنى را به طلاى خالص و سر سوره ها و جزوه هاى آن به لاجورد و شنجرف و طرنجكاريهاى قابل تمجيد، زينت داده گشته كه بدون اغراق سه چهار هزار تومان طلا و شنجرف و لاجورد و قيمت تذهيب به مصرف آن بايد رسيده باشد. ولى با اين محسنات طورى به واسطه كثرت غلط اين كتاب مستطاب از حيّز استفاده افتاده است كه به هيچ وجه نمى شود يك صفحه آن را بى مراجعه به كتب تحت قرائت در آورد و مرحوم شاهزاده محمّدتقى ميرزاى

1.رجوع شود به مجلد دوم، ص ۴۰۳؛ و نيز در المآثر و الاثار درباره او چنين گفته (ص ۲۱۳): «ملاّ داوود قاضى زاده صد خروى ساكن مشهد مقدس رضوى از فضلاى اين عصر است و ادوات منادمت را تكميل كرده».

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 150820
صفحه از 504
پرینت  ارسال به