135
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3

مائده آسمانى و كاميابى از لذيذترين غذاى روحانى دعوت مى كرد و با نشاط ترين وقت خود را صرف تأمّل و تدبّر در لطايف كلام ربّانى مى نمودم. چون به اين تفسير برخوردم و مزاياى آن را با ديگر تفاسير مقايسه كردم، يافتم كه با وجازت و سلاست عبارت متضمّن دقايق و نكات بسيار، و با كمال فصاحت و اختصار مشتمل بر حقايق و معانى بى شمار است. دانستم اين گنجينه گرانبها سزاوار علاقه مندى خاصى مى باشد. لهذا براى تصحيح اغلاط نسخه، در صدد تحصيل نسخه ديگر بر آمدم. هر چند جست و جو كردم، از هيچ كجا سراغى نديدم. عاقبت از نقاوه اعقاب و بازماندگان آن مرحوم «عماد العلماء» جويا شدم. معلوم گرديد آن بزرگوار سه تفسير نگاشته: يكى بزرگ و ديگرى متوسط و سومى همين نسخه حاضر كه از آنها مختصرتر است.
با آنكه مصنّفات آن مرحوم در علوم متنوّعه اسلامى همگى در كتابخانه نجل زكى وى مرحوم عماد العلماء موجود و مضبوط بود، نسخه اين تفسير كوچك را نداشت. ناچار نسخه منحصر را با مراجعه به تفسير بزرگ و متوسط [وى] و ديگر مآخذ از اغلاط پاكيزه و منقّح كردم و در اين مدّت آن را بالاختصاص از ميان ساير كتب تفسير متعلّق انس خود قرار داده، در هنگام خلوت و فراغت از مشاغل ديگر غالباً به مطالعه آن مى پرداختم. حقيقتاً بيش از سى دوره تفسير از مفصّل و مختصر، كه تا كنون عبور كرده و اكثر آنها را تمام و به دقت ديده و معدودى را به مرور اجمالى قناعت كرده ام، هيچ يك را واجد اوصاف منظوره، كه در اين مجلّد كم حجم ديدم، نيافتم و با چنين سابقه اطّلاع در فنّ تفسير، اگر ادعا كنم كه تفسير سيد يكى از بهترين تفاسيرى است كه فعلاً در دست است، گزاف نگفته ام و به موقع است شنوندگان از من بپذيرند و عقيده مرا حمل بر مبالغه نكنند.
اين تفسير به همّت مرحوم آقا ميرزا عيسى خان على آبادى و مراقبت مرحوم والد به طبع رسيده، و در موقع طبع تفسير تبيان نيز با تسليم نسخه خطى خود مزيد


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
134

اگر به نظر اجمالى در سراسر زندگانى مرحوم حاجى سيد نصر اللّه اخوى معروف به تقوى بنگريم كه 86 سال عمر خود را در چه صرف كرده، و به چه چيز علاقه داشته، و چه كارى و خدمتى براى مردم انجام داده، در همان لحظه اولى علاقه فوق العاده او به علم و دانش در نظر مجسم مى شود. در تمام دوره زندگانى او شايد روزى نبوده است كه از كتاب و مطالعه و تحقيق و تدريس و تصحيح كتب مفيد و ترويج معارف فارغ مانده و در بيكارى و بطالت گذرانده باشد. مشاغل دولتى و وظايف اجتماعى ديگر هم او را از اشتغال به كسب مزيد علم و اطّلاع مانع نمى شد. به محض آنكه از كار رسمى فراغتى حاصل مى كرد، به كتاب و مطالعه مى پرداخت و مى توان گفت كه نه عشر زندگانى خود را در كتابخانه خود گذرانده و به كار علمى صرف كرده، و انجام هر مقصود علمى را كه در نظر مى گرفته، با صبر و بردبارى و حوصله بسيار به اتمام مى رسانده. تصحيح مرزبان نامه و ديوان ناصر خسرو و تهيه نسخه كامل آن، كه در خلال كارهاى علمى ديگر وى صورت گرفته و مقابله با نسخه هاى مختلف كه بعضى پر غلط و بعضى ناقص بوده، شايد بيست سال طول كشيده و به همين نحو كتب بسيارى تصحيح كرده و كامل نموده، و طبع معدود زيادى از كتب نفيس را تشويق كرده كه اين مختصر گنجايش شرح آن را ندارد. در زمنيه نشر و ترويج فرهنگ، توجّه مخصوص به كتب تفسير داشته؛ مدّتى تفسير صافى را تدريس مى نمود. علاقه او به تفسير تا حدّى از مقدمه تفسير شبّر، كه به قلم آن مرحوم است واضح مى گردد. و اكنون چند جمله از آن شرح، عيناً نقل مى گردد تا اين علاقه از گفته ايشان بهتر آشكار گردد:
بسمه تعالى. اين نسخه شريف و گوهر نفيس تفسير سيد عبداللّه شبّر كه از نظر مطالعه كنندگان مى گذرد، متجاوز از 25 سال است كه به دست من افتاد، اشتياق مفرط، كه از بدو جوانى و اوان تحصيل به مطالعه تفسير داشتم، هميشه مرا به اين

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 149027
صفحه از 504
پرینت  ارسال به