151
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3

ربيع الاول على يدى العبد المذنب الفقير الغريب الراجى الى رحمة ربه حيدر بن محمد بن اسماعيل بن سليمان بن ابراهيم [كذا] الاردلانى النيسابورى سنة ستة و خمسين و خمسمائه».
چند جا مهر وقف در هامش اوراق نسخه به چشم مى خورد و در دو صفحه آخرين اوراق، اين يادداشتها را عمال آستان قدس نوشته اند: «به تاريخ روز جمعه هفدهم شهر جمادى الاولى 1312 ملاحظه و داخل عرض شد» مهرى با عبارت ناخوانا، ملاحظه شد مهر با عبارت: «انا عبد من عبيد محمد». به تاريخ روز سه شنبه 11 شهر رمضان المبارك هذه السنة تنكوزئيل 1293 ملاحظه شد»، «مهر موتمن الملك»، «به تاريخ روز يكشنبه 13 جمادى الاخره 1297، داخل عرض 110 مجدد شد»، «مهر: سعيد انصارى».
آيات به خط نسخ درشت (هر صفحه 11 سطر) و نيمه اعراب نوشته شده اند. تفسير به خط درشت و نسخ مانند (هر صفحه 20 سطر) نوشته شده است. ترجمه آيات را با قلم ريز و به اصطلاح خفى، در زير آيات نوشته اند.
غالباً در بخش تفسير، آيات را با خطى قرمز مشخص كرده اند و ظاهراً اين خطها الحاقى است و به وسيله يكى از دارندگان يا خوانندگان نسخه به اصل افزوده شده است.
چون نسخه بسيار قديمى است و شيوه نگارش آن در خور توجه است، نمونه هايى را از آن بى تغييرى در شيوه نگارش نسخه نقل مى كنيم. از سوره مباركه الجاثيه:

نسخه خطى


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
150

كمرنگ تر نوشته شده است.
آغاز آن: «و جنايت كننده تر كسى با ايشان شيطانست. يحيى معاذ جون اين آيت خواندى، اصحابش را كفتى بدانى كه در عالم چيزى نيست ازين اوميذوارتر. «رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ» . كه آيه هشتم از سوره 40 (سوره المؤمن) است». چون قسمت اول به آيه 68 از سوره زمر ختم مى شد و سوره زمر 75 آيه دارد، بنابراين نيك روشن مى شود كه اين دو قسمت جدا از هم نوشته شده اند و متعلق به يك دوره و به يك كاتب نيستند.
بين اين دو قسمت هفت آيه از سوره زمر و هفت آيه از سوره مومن فاصله است؛ يعنى روى هم 14 آيه نيست؛ اما نسخه به آخرين جمله از تفسير سوره فتح ختم مى شود. بنابراين مشتمل است بر قسمتى از آيه هشتم سوره مؤمن تا آخر سوره مباركه فتح كه از نيمه دوم جزء بيست و چهارم است تا اواخر نيمه دوم جزء بيست و ششم كلام اللّه مجيد. اين قسمت تمام سوره هاى فصلت، شورى، زخرف، دخان، جاثيه، احقاف، محمد و قسمت بيشترى از سوره مؤمن را در بر دارد.

تكه دوّم از تفسير ابوالفتوح رازى ۱

نسخه از لحاظ نشان دادن رسم الخط قديم و شيوه كتابت قرن ششم، مأخذ معتبرى است و به اين عبارت ختم مى شود:
«آخر الجزو السابع عشر من تفسير القرآن و اللّه المشكور على جميع الأحوال و الحمد للّه ذى المن و الافضال و الصلوة على النبى المعتام و اهل بيته اعم الطلا [كذا]. وقع الفراغ من زمرته ۲ وقت الضحوم ۳ يوم الأحد لخمس ليال خلت من شهور

1.مجله نامه آستان قدس، خرداد ۱۳۴۰، ص ۵۰ ـ ۵۶.

2.كذا در اصل. شايد من زبرته (از ماده زبر نوشتن).

3.شايد وقت الضحو (از ضحى) من يوم. ميرزا سعيد خان وزير دول خارجه سابق كه بعدها مدتى نايب توليه آستان قدس بوده است (از افادات استاد فياض).

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 150848
صفحه از 504
پرینت  ارسال به