آن ارج نهاده اند. ابن شهر آشوب مى گويد:
«از تأليفات اوست، روح الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن كه به زبان فارسى است و شگفت انگيز ^۱ ».
مرحوم ميرزا عبداللّه افندى مى نويسد.
«تفسير فارسى او از بزرگ ترين و سودمندترين و پرفايده ترين كتابهاست. من آن را خواندم دريايى است موّاج ^۲ ».
مرحوم حاج ميرزا حسين نورى در ضمن شروع توضيح منابع كتاب عظيم مستدرك الوسائل از اين كتاب سخن گفته و ضمن تجليل بسيار و نقل اقوال برخى از عالمان، درباره كتاب گفته است:
«اين تفسير شگفت انگيز، در بيست جلد است، روايات و اخبار زيادى مناسب با كتاب ما دارد. امّا چون روايات، ترجمه به فارسى شده است و دوباره باز گرداندن آنهابه عربى، ممكن است برخى از ويژگيهاى موجود در اخبار را بسترد، تنها به نقل اخبارى اكتفاء مى كنيم كه متن عربى آن آمده است...گزيده سخن اينكه، تفسير ابوالفتوح كتابى است كه خواننده را به ستوه نمى آورد و نگاه كننده را نمى رنجاند؛ كتابى است كه فقيه، مفسر، اديب، مورخ، واعظ، جوينده «فضائل و مناقب» و جست وجوگر مطاعن و مثالب از آن بهره مى جويند». ^۳
مرحوم آيه اللّه شهيد مطهّرى از آن بدين گونه ياد كرده اند:
«روض الجنان معروف به تفسير ابوالفتوح رازى، اين تفسير به زبان فارسى است و از معروف ترين و غنى ترين تفاسير شيعه است». ^۴
بارى، تفسيرى كه بدين پايه مورد توجه و ارجگذارى، مؤلفان و مفسّران و محققان اسلامى، واقع شده است، بى گمان در آثار پس از خود تأثير فراوانى داشته

چون خاندان او، ساليان دراز در بلاد عجم زيسته و او خود در ادب زبان فارسى از نظم و نثر، تبحّر كامل داشت، كتاب او از بزرگ ترين نمونه هاى نثر فصيح فارسى است و آن لطف تحرير و عذوبت بيان كه در آن است، در تفسير ديگر نيست». ^۱
آقاى دكتر عسكر حقوقى، كه تحقيقى مفصّل و همه جانبه را در باره تفسير روح الجنان سامان داده اند، در ارتباط با ويژگى نثر آن چنين نوشته اند:
«اگر چهار مقاله نظامى عروضى و كليله ابوالمعالى و مقامات حميدى و آثار سايرين را بايد در زمره نثر فنّى قرن ششم به شمار آورد، بدون هيچ گونه انديشه اى نثر تفسير كبير شيخ را، بايد در رديف ساده ترين و شيواترين آثار قرن ششم محسوب داشت كه از پيرايه هرنوع تكلّف و تصنّعى عارى است و در نهايت سادگى و زيبايى و رسايى و حسن تأثير و صرف و نحو كامل، داراى لغات فارسى لطيفى است». ^۲
محققانى كه در تاريخ ادبيّات فارسى و تطوّر آن پژوهش كرده و آثارى پديد آورده اند، تفسير ابوالفتوح را در ساده نويسى، فارسى نگارى، لطف بيان، شيوايى تقرير، با توجه به ادبيّات زبان ستوده اند و متن تفسير وى را، يكى از نمونه هاى والاى نثر فارسى دانسته اند. و اين خود مى تواند براى طالبان علم و جست و جو گران دانش در حوزه هاى علوم اسلامى سرمشق باشد ونيز تنبّهى در مسلح شدن به فنون زمان ويافتن بهترين روشها و شيوه ها، در جهت انتقال انديشه ها و يافته ها وپژوهشها.

روح الجنان در گفتار بزرگان

تفسير ابوالفتوح رازى، پس از نگارش، هماره مورد توجه عالمان و محققان اسلامى بوده است. شرح حال نگاران و محققان اسلامى، اين تفسير را بسيار ستوده اند و به