مجلّدات علاوه بر فهارس معمول، «فهرست واژه هاى مشكول» را هم جداگانه داديم تا دستيابى بر آنها آسان باشد.
علاوه بر اعراب نسخه ها، براى كمك به درست خوانى متن، گذشته از سجاوندى دقيق و مضبوط، بسيارى از كلمه ها را خود با مراجعه به كتب لغت اعرابگذارى كرديم. در اين كار و به ويژه در مورد نامهاى خاصّ كوشش بيشترى معمول داشتيم و با استمداد از منابع و مآخذ متعدد و مطمئن، مانند المعارف ابن قتيبه، جمهرة انساب العرب اندلسى، سيرت رسول اللّه ابرقوهى، تاريخ پيامبر اسلام آيتى و... اعراب اسامى را تقريبا در همه موارد، حتّى در خود فهرستها، به دست داديم كه اميدواريم جويندگان را مفيد افتد.
با همه كوششى كه براى دفع مشكلات متن بر اساس نسخه ها به كار برديم، نتوانستيم بر همه موارد ابهام فائق آييم، موردهايى هست كه به رغم مقايسه دقيق نسخه بدلها و جست و جوهاى گسترده و زمانگير در تفسيرها و متون اسلامى، باز هم روشن نشد. در موارد مشكوك با قيد «كذا» بر دقتهاى موردى نسخه ها تأكيد كرده ايم، و آن جا كه ابهام از نظر ما مسلّم بوده و همه جست و جوهاى ما هم براى كشف آن ناكام مانده است، مورد را با علامت پرسش (؟) مشخّص كرده ايم تا توجّه پژوهندگان و ناقدان را به خود جلب كند.
ترجمه آيات در متن نسخه هاى خطّى، لفظ به لفظ بين السّطور آمده است، كه به لحاظ مشكل حروفچينى و برخى ملاحظات ديگر، ترجمه هر آيه، بلافاصله پس از متن عربى، البتّه با حروف نازك رو به روى آن آمده است.
شماره گذارى آيات بر مبناى قرائت حفص و همان است كه مثلاً در المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الكريم فؤاد عبدالباقى واكثر قرآنهاى منطبق بر روايت مورد قبول شيعه آمده است. بنابر اين اگر گاهى شماره آيه اى كه درمقدّمه هر سوره توسّط مؤلف داده شده با شماره آيات اين چاپ منطبق نيست، دليلش بى گمان ناشى از

ضبط همه موارد اختلاف نسخه بدلهاى قديم و جديد و ياد كرد تفاوتهاى اندك و بسيار چاپهاى قبلى، جز افزودن بر حجم و قيمت كتاب وملال خاطر خوانندگان سودى در بر نمى داشت؛ بنابراين به آوردن اهمّ موارد اختلاف كه به نوعى آن را متضمّن فايده اى زبانى، معنايى و يا تصحيحى يافتيم، بسنده كرديم.
هنگام مقابله براى اطمينان خاطر، علاوه برچاپهاى قبلى، برخى تفسيرهاى معتبر و كهن از قبيل طبرى، تبيان، ميبدى، كشّاف، قرطبى، گازر و... نيز پيش روى ما بود كه، جز در مواردى كه به مدد يك از آنها مشكلى از متن را مى گشوديم، از آنها نامى درحواشى به ميان نيامده است. ذكر همه موارد اختلاف از چاپهاى قبلى را هم خسته كننده و مكرّر و كم سودتر از همه نسخه بدلها يافتيم؛ روى اين اصل به اهمّ موارد از چاپ مرحوم شعرانى بسنده كرديم.
پيدا كردن مآخذ اشعار عربى و فارسى و مقايسه آنها با ضبط ديوانهاى اصلى شاعران را وظيفه اى خارج از كار تصحيح يافتيم كه جاى آن مى تواند تعليقاتى باشد كه اگر عمر ودل و دماغى باقى بود، به آينده موكول مى شود. از دواوين شاعران، اگر به ندرت نامى در پاورقيها آمده، جنبه كمك به تصحيح و درست خوانى داشته است. حواشى فقهى و كلامى و پاره اى توضيحات لغوى مرحوم شعرانى هم از اين چاپ ساقط است؛ جاى آن مباحث هم تعليقات كتاب خواهد بود. گذشته از آن موارد، گاهى به اختلافهاى كوچكى با فقاهت امروزى شيعه برخورديم كه در حواشى به طرح آن نپرداختيم و گذاشتيم براى تعليقات يا تحقيقات مستقلّى كه بايد از اين ديدگاهها درباره كتاب صورت گيرد.
در برخى از نسخه هاى كهن، پاره اى از واژه ها با اعراب ضبط شده بود كه لزوما هميشه با اعرابهاى امروزين كلمات سازگارى نداشت. همه اعرابهاى نامعهود را، به ويژه اگر مربوط به نسخه اساس بود، در چاپ حاضر به دست داديم تا پژوهندگان مباحث لغوى و زبانى را از فايده هاى احتمالى آن محروم نكنيم. در اين گونه