285
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3

ب) آوردن حروف خاصّ زبان عربى در تركيبات و جمله هاى فارسى؛ مانند: اِمّا... اِمّا... يا «تعليم از خداى تعالى به دو معنى باشد: اِمّا به خلق عالم يا به نصب دليل». ۱
«امّا به سوگند و امّا به عهد يا جز آن از وثايق». ۲
گاه اِنَّما كه اِنَّ از حروف ناصبه است و با «ما»ى كافّه مانع نصب مى شود؛ مانند: «انَّما اعتناى او به شأن دلها باشد كه اعتبار به آن است». ۳
گاه همراه تركيبات ديگر عربى در جمله:
«اِنّما مراد آن است كه حاصل و واقع بود به مقدار حاجت مِنْ غَيرِ زيادةٍ ولا نُقصانٍ مِنها». ۴
آوردن فعل «انزله كردن، انزله شدن» به جاى «نازل كردن و نازل شدن»؛ مانند: «و در خبر هست كه خداى تعالى در بعض كتب انزله كرد: اَنا ملك الملوك و مالك الملوك». ۵ ج) آوردن ضمير «او» براى غير ذوى العقول؛ مانند: «و نمى دانم بر پشت زمين شهرى كه در او صدقه بدهند به صد هزار صدقه برآيد الاّ مكّه».
«امّا طبقه اوّل، جماعتى اند كه رغبت نكنند در جمع مال و ادّخار او و سعى نكنند در اقتنا و احتكار او». ۶
ضمير «او» به جاى «آن» صفت اشاره؛ مانند:
«اميرالمؤمنين عليه السلام از او در مسجد آمدى» ۷
به كار بردن «ها»ى پيشوند فعل؛ مانند:

1.همان، ج ۱، ص ۲۰۱.

2.همان، ص ۳۱۸.

3.همان، ج ۴، ص ۳۹۹.

4.همان، ج ۱۱، ص ۳۱۵.

5.همان، ج ۴، ص ۲۵۲.

6.همان، ج ۱۲، ص ۳۶۰.

7.همان، ج ۱۵، ص ۳۸۷.


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
284

ج) گاه براى بيان استمرار:
«چون انس ما را حديث گفتى از رسول عليه السلام و ما را معنى مفهوم نشدى، به نزديك حسن بصرى آمدمانى و از او پرسيدى». ۱
فعل ماضى استمرارى گاه به كمك «ى» در آخر فعل ماضى ساده بيان مى شود:
«چون گرسنه شدندى، گفتندى: يا روح اللّه ! ما گرسنه ايم. عيسى عليه السلام دست در زمين زدى، اگر سهل بودى و گر جبل، نان بيرون آوردى». ۲
آوردن «را» زائد در جمله، ظاهراً براى تأكيد:
«... و ندانند كه در دل ايشان چيست؟ و ايشان مسلمانان را دوست ندارند براى اعتقاد و مسلمانى را».
استعمال «با»ى حرف اضافه به جاى «به».
«يوسف عليه السلام وصيّت او بپذيرفت و يعقوب با پيش خداى شد». ۳
«... بفرمود تا او را برگرفتند و با زمين كنعان بردند با نزديك پدر و جدّش اسحاق و ابراهيم (عليهم الصلوة والسلام)». ۴
«گفتند: اگر تو پيغامبرى، كوه صفا براى ما با زر كن». ۵
استعمال حرف اضافه «باز» به جاى «به سوى».
«چون باز گرديد بازِ ايشان (= اِذا انْقَلَبتُم إلَيهِم)». ۶
افعال مركّب پيشوندى زيادى نيز به كمك حروف اضافه: با، بر، باز و... به تكرار در نثر ابوالفتوح آمده است؛ مانند باز پس نگريستن ۷ ، با خود گذاشتن (= به حال خود رها كردن). ۸

1.همان، ص ۳۱.

2.همان، ج ۴، ص ۳۴۲.

3.همان، ج ۲، ص ۱۸۰.

4.همان، ص ۱۸۰.

5.همان، ج ۱۲، ص ۲۳۹.

6.همان، ج ۱۰، ص ۲.

7.همان، ج ۴، ص ۲۶۷.

8.همان، ص ۱۸۹.

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 164450
صفحه از 504
پرینت  ارسال به