287
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3

ه ) شيوه نگارش و برخى موارد ابدال حروف:
فعل «مه بَر» به جاى «مبر». ۱
«زَوَر» به جاى «زَبَر». ۲
«نه ياوند» به جاى «نيابند». ۳
«آماهيدن» به جاى «آماسيدن». (آماس كردن).
«بپرخيزى» به جاى «بپرهيزى».
«بيران» به جاى «ويران».
«خروه» به جاى «خروس».
«بنجشك» به جاى «گنجشك».
«سُنب» به جاى «سُم».
«كالزار» به جاى «كارزار».
«گاف» به جاى «گاو».
و) اينك برخى از واژه ها و تركيبات خاصّ نويسنده تفسير، كه برخى ظاهراً در گويش محلى به كار مى رفته است و در برخى از فرهنگها فوت شده، در اين جا براى نمونه مى آوريم:
بَخْنَوه: برق. نِزْم: باران نرم (اين لغت در گويش بيرجند به صورت: نِسْم يا نِزم هنوز به كار برده مى شود).
وَككَ: كليه.
مُنج انگبين: زنبول عسل.

1.همان، ص ۳۳۵.

2.همان، ص ۳۳۵ ـ ۳۳۷.

3.همان، ص ۳۳۹.


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
286

«گفتيم: يا يحيى! كتاب هاگير ۱ به قوّتى كه ما داديم تو را». ۲
«ملك الموت جان او ها گرفت». ۳
د) استعمال اسم جمع جمع كه در نثر قديم معمول بوده، در تفسير ابوالفتوح نيز ديده مى شود؛ مانندِ: اصحابان «چون خبر به رسول آمد، كس فرستاد و اصحابان را بخواند و با ايشان مشورت كرد». ۴
مطابقه صفت جمع با موصوف جمع نيز، مانند برخى آثار منظوم و منثور آن زمان، در اين تفسير نيز آمده است:
«فرعون بفرمود تا جماعتى را بر زنان آبستنان بنى اسرائيل گماشتند». ۵
«پايان» به جاى «پاها»:
«رسول عليه السلام شادمانه شد و بخنديد و مرا به خويشتن نزديك كرد و گفت: اين جا در پايان من بخسب». ۶
«دستور باش» به جاى «اجازه بده» در موارد بسيار آمده است:
«دستور باش تا گردنش بزنم». ۷
«اى» به جاى «آيا» در استفهام؛ مانند:
«اى نگيريد پند؟ (= افلا تَتَذكّرون). ۸
«اى بنه مى شنوند؟ (= اَفلا يَسمعون). ۹
استعمال «بازان» به جاى «با آن»؛ مانند: «تا آرام گيرد باز آن» در ترجمه «لِتَسْكُنُوا إِلَيْها» . ۱۰

1.پيشاوند «وا» در گويشهاى جنوب خراسان هنوز به جاى «ها» معمول است.

2.تفسير روض الجنان و روح الجنان، ج ۱۳، ص ۶۲.

3.همان، ج ۱۳، ص ۶۲.

4.همان، ج ۵، ص ۳۶.

5.همان، ج ۱۵، ص ۹۶.

6.همان، ص ۳۷۰.

7.همان، ج ۳، ص ۲۶۷.

8.همان، ص ۳۰۸.

9.همان، ج ۱۵، ص ۳۲۵.

10.همان، ص ۲۳۴.

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 164407
صفحه از 504
پرینت  ارسال به