(25)روض الجِنان و روح الجنان في تفسير القرآن ^۱

عبدالحسين شهيدى صالحى

رَوض الجِنان و رَوحُ الجَنان في تفسير القرآن [= رَوحُ الجِنان و رُوحُ الجَنان = تفسير ابوالفتح رازى]، اثر ابوالفتح جمال الدين حسين (حدود 470 ـ 554 ق) فرزند على بن محمد خزاعى نيشابورى رازى معروف به ابوالفتوح رازى (مدفون در بقعه اى در جوار مرقد شاه عبدالعظيم حسنى در شهر رى) از ائمه مفسران شيعه و مشاهير متكلمين اماميه (ابوالفتوح رازى). تفسير ابوالفتوح رازى قديم ترين تفسير مفصل فارسى شيعى است كه به شيوه كلامى و روايى و ادبى تأليف گرديده است. مفسر نخست قطعه اى از آيات قرآن كريم را مى آورد. سپس به تفسير آنها از جنبه هاى ادبى و لغوى مى پردازد و از اقوال مفسرين و نيز از احاديث و روايات ائمه معصومين عليهم السلاماستفاده مى كند. سپس در وهله بعدى از اخبار اهل تسنن هم بهره مى گيرد: اقوال مفسران از صحابه و تابعين چون: ابن عباس و مجاهد و قتاده و سُدّى را نقل مى كند. شواهد شعرى، اعم از فارسى و عربى، در اين تفسير از تفسير طبرى و كشاف زمخشرى هم بيشتر است. مفسر در حل مشكلات زبانى و لغوى آيات قرآن مجيد به اشعار شعراى عرب تمثل مى كند و در بيان و تفسير وجوده تعبيرات مفردات و مركبات و مشكلات آيات به پيروى از همين سنت به اشعار استشهاد كرده است. اما