(27)روض الجنان و روح الجنان در سير تطور تفاسير شيعه ^۱

سيد محمدعلى ايازى

اثر حسين بن على خزاعى نيشابورى معروف به ابوالفتوح رازى (متوفاى حدود 552). اين كتاب بيشتر به نام تفسير ابوالفتوح رازى معروف است تا نام اصلى كتاب، نام ديگرى بر نسخه چاپ شده مرحوم شعرانى آمده: رَوح الجنان و رُوح الجنان، اما دستنوشته هاى كهن و فهرست متتجب الدين و مناقب ابن شهرآشوب (م 588) نام نخست را تأييد مى كنند. ^۲
اين كتاب از تفاسير بزرگ فارسى، بلكه مى توان گفت از قديمى ترين و بزرگ ترين تفاسير فارسى شيعى است كه پس از مجموعه اى از تفاسير فارسى همچون ترجمه تفسير منسوب به طبرى، تاج التراجم، تفسير ابوبكر عتيق سورآبادى، تفسير كمبريج، بصائر يمينى نگاشته شده است و جايگاه مهمى در شيعه به لحاظ جامعيت و گستردگى و تأكيد بر نثر فارسى باز كرده و در ميان دانشمندان و مردم عادى دست به دست مى گشته است. نكته شايان ذكر درباره آن، جامعيت و توجه به ابعاد مختلف ادبى، تاريخى، كلامى، فقهى، روايى و اخلاقى است. يادكرد اين نكته جالب است كه اين تفسير از متنى استوار، قديمى، ستوده از پارسى قرن ششم را نشان مى دهد و بى ترديد در ميان آثار پر حجم و ممتاز ادب فارسى به عنوان يكى از ارزنده ترين آنها

منابع