ج) روح الاحباب و روح الالباب يا شرح شهاب الأخبار
(32)روح الاحباب و روح الالباب فى شرح الشهاب ۱
محمدتقى دانش پژوه
دانشمند شيعى شيخ امام ترجمان كلام اللّه جمال الدين ابوالفتوح الحسين بن على بن محمد بن احمد بن حسين بن احمد نيشابورى رازى (زنده در 480 و 525) استاد نصيرالدين ابوطالب عبداللّه بن حمزه طوسى (روضات، ص 184 و 382) و ابن شهر آشوب (م 588) و منتجب الدين ابى الحسن على قمى (م نزديك 585)، و شاگرد پدر و عمّ خود، و شيخ عبدالجبار رازى، و شيخ ابوعلى فرزند شيخ طوسى و زمخشرى نگارنده كشاف (467 ـ 538) و همزمان با ابوعلى طبرسى مفسر (470 ـ 548) كه تفسير قرآن روض الجنان و روح الجنان به فارسى نگاشته است. شهاب الأخبار قاضى ابوعبداللّه محمد قضاعى مصرى شافعى (م 454) را به نام ياد شده به پارسى درآورد. ۲
1.هرست كتابخانه اهدايى آقاى سيد محمد مشكوة به كتابخانه دانشگاه تهران، محمد تقى دانش پژوه، دانشگاه تهران، ۱۳۳۵ ش، ج ۳، (مجلد ۵)، ص ۱۳۳۳ ـ ۱۳۳۷.
2.بنگريد به: معالم العلماء، ص ۱۲۸؛ مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۱، ص ۹؛ فهرست منتجب الدين، ص ۵؛ اجازات بحار، ص ۱۷۴؛ النقض، عبدالجليل رازى، ص ۵۱ ـ ۱۹۴؛ أمل الآمل، ص ۴۷۳؛ فهرست سپهسالار، ج ۱، ص ۱۲۹؛ فهرست طوسى، ش ۱۲۰؛ ج ۱ روضات، ص ۱۸۴؛ مقابس، ص ۱۳؛ مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۳۶۷ و ۴۸۷؛ كشف الحجب، ص ۴، ص ۲۹۳؛ ريحانه الادب، ج ۵، ص ۱۴۷؛ ديباچه ناشر تفسير او در جلد يكم و همچنين گفتار شادروان قزوينى در پايان جلد آخر چاپ يكم تهران.
در فهرست طوسى، ج ۴، ص ۱۵۴ كتابى به نام رساله يوحنا از رازى شناسانده شده كه به تازى است و درست مانند الزام النواصب و مانا از رساله يوحناى فارسى او به تازى در آوردند. حسنيه منسوب به او هم به چاپ رسيده و گويا از تازى به پارسى كرده اند. (طوسى، ج ۴، ص ۹۳).