(33)ترجمه و شرح فارسى شهاب الاخبار ^۱

محمدتقى دانش پژوه

قاضى ابوعبداللّه محمد بن سلامة بن جعفر بن على بن حكمون قضاعى مغربى محدث مورخ واعظ شافعى مصرى (در گذشته 454، مؤلف شهاب الاخبار فى الحكم و الامثال و الآداب الشرعية) به بسيارى از علوم آشنا بوده و در مصر، از چندين دانشمند سماع داشته و براى وزير على بن احمد گرگانى در مصر در روزگار فاطميان كتابت مى كرده و به قسطنطنيه به سفارت رفته و قضاوت مصر را هم داشته است (معجم المؤلفين، ج 1، ص 42؛ ديباچه شرح شهاب الاخبار، چاپ محدث ارموى، در 1342، در تهران).
او درين كتاب، نزديك به هزار سخن از سخنان پيامبر گرامى اسلام را آورده، ولى اسناد آنها را ياد ننموده است.
خود او براى نشان دادن سندهاى حديثهاى اين كتاب مسند الشهاب ساخته بوده است. بروكلمن (1: 585) از دو نسخه آنكه در اسكوريال (فهرست دوم 1529/725) و قاهره (فهرست نخستين 1: 419 و دوم 1: 147) هست، ياد نموده است. قضاعى اصل كتاب شهاب را به شيخ معدل ابوسعيد عبدالجليل بن محمد ساوى خبر داده و او در دژ «فيد» در سرزمين «نجد»، در راه مكه به قاضى ابوبكر محمد بن العربى و او به ابن الخير مؤلف الفهرسة خبر داده بود (ص 185).

در مردن زشت (ان مما).
در گوشه راست بالاى برگ 1 الف دارد: «روح الاحباب و روح الالباب فى شرح الشهاب از شيخ ابوالفتوح الحسين بن على الخزاعى الرازى صاحب التفسير» در گوشه چپ همين جا دارد: «22 فقره مى خواهد از اول تا اينجا». در 132 ب نوشته است: «تمت المجلدة الاولى من كتاب شرح الشهاب يتلوها المجلدة الثانية و هى الباب الثالث» از همين جا بر مى آيد كه نويسنده نسخه نظر على است و در روز چهارشنبه دهه نخستين رجب 1060 (ستين و الف) اينجا را به انجام رساند.
(گ 190) ـ كاغذ سپاهانى ـ جلد تيماج سرخ ضربى حاشيه دار مقوائى اندازه: 17×24ـ12×5/16 س 15.