هر كه طالب باشد خودش مراجعه فرمايد و همچنين تحقيق درباره تشيع و تسنن وى؛ اگر چه ظاهر آن است كه تشيع وى، يعنى اين عالم بحرانى «شيخ يحيى»، بى سخن باشد.

تبصره

بايد دانست كه اين عبارت محدث نورى رحمه الله «و هذا الكتاب صار مطبوعا شايعا بين الخاصة و العامة» بر مى آيد كه كتاب شهاب در حال حيات وى چاپ شده بوده است، ليكن نگارنده تاكنون نسخه آن كتاب را كه قبل از وفات حاجى نورى رحمه الله چاپ شده باشد، نديده است؛ زيرا يك چاپ آن همان است كه در سال 1327 ق در بغداد چاپ شده؛ چنان كه مؤلف معجم المطبوعات العربيه آن را معرفى كرده و نشر داده است و نسخه ديگرى از آن نديده بوده است تا معرفى كند، و چاپ كتاب موسوم به الشهاب فى الحكم و الآداب كه معلوم شد كه آن از شيخ يحيى بحرانى است، نيز در سال 1322 هجرى است. پس نسخه اى كه حاجى نورى رحمه الله ديده بوده است، بايد غير اين دو چاپ باشد؛ زيرا كه تأليف مستدرك بلكه وفات حاجى قبل از چاپ او دو كتاب است.

امر دوم: در بيان اهميت شرح حاضر

بايد دانست كه اين شرح، علاوه بر آنكه شرح بر كلمات پيغمبر صلى الله عليه و آله وسلم است و از آن جهت شرافت بسيار مهمى را حائز است، فى حدّ نفسه نيز ارزش بسزا و قدر و قيمت غير قابل سنجشى را داراست؛ زيرا به روش و اسلوب فارسى سليس شيواى شيرين قرن هفتم هجرى به رشته تحرير آمده است و پختگى و حلاوت نثر فارسى آن عصر محتاج به شرح و بيان نيست و خصائصى را كه نوع كتب مدونه و مؤلفه آن عصر واجد است، اين كتاب شريف نيز واجد است، و چنان كه در پيش گفتيم چون اصل كتاب در دسترس خوانندگان قرار مى گيرد، خوض در خصائص آن را بر عهده

رضى اللّه عنهم فقد روينا عنه صلى الله عليه و آله وسلم انه قال: من حفظ على اُمتى أربعين حديثا من أمر دينه عنّى، سمّاه اللّه فى السماء وليّاً و فى الأرض فقيهاً و كنت له شفيعا، و قيل له: ادخل الجنة من أىّ باب شئت، فهو الصادق إذا وعد، و الموفى اذا عاهد، و سمّيته بكتاب الشهاب فى الحكم و الآداب و رتبته على ثلاثين من الابواب، سالكا فيه اسلوب حروف المعجم تذكرة لاولى الالباب، راجيا بجمعه من اللّه تعالى جزيل الثواب و شفاعته فى يوم المآب، و ما توفيقى الاباللّه ، عليه توكلت و اليه أنيب».
و آخر كتاب به اين عبارت تمام مى شود: «و هذا آخر ما اختاره الشيخ و المولى المعظّم الشّيخ يحيى البحرانى (نوّر اللّه مرقده)».
نسخه مخطوطى از اين كتاب در كتابخانه نگارنده موجود است و مطابق است با آنچه چاپ شده است حرفا بحرف، و چون خوض در آن خارج از اصل موضوع بحث است، به معرفى خصائص آن نسخه مخطوطه نمى پردازيم و كليشه از صفحات آن در اينجا نمى آوريم.
چنان كه ملاحظه مى شود، ميان اين مقدمه و مقدمه منقوله از شهاب الاخبار قاضى قضاعى رحمه الله كه در كلام محدّث نورى رحمه الله گذشت، فرق بسيار است، و مغايرت و تعدد نه چنان ظاهر است كه محتاج به شرح و بيان باشد. از اينجاست كه مباشر طبع نسخه در پشت جلد همين كتاب مطبوع در تهران، به خطّ درشت به قصد اعلام اين مطلب، اين عبارت را چاپ كرده است:
«اعلم ان الكتاب المسمّى بالشهاب فى الحكم و الآداب فى الاحاديث النبوية يكون اثنين: أحدهما يكون لمحمد بن سلامة و هو أخصر من هذا الكتاب، و ثانيهما للشيخ الأجل يحيى البحرانى مؤلف هذا الكتاب و لم يكن معروفا فى كتب الرجال».
و چنان كه از اسلوب خطبه و ملاحظه كتاب بر مى آيد، اين كتاب به تقليد شهاب الاخبار قاضى قضاعى رحمه الله تأليف شده است؛ منتها تسهيلاتى و اضافاتى نيز در آن به كار رفته است و تقريبا از قبيل نهاية ابن الاثير و مجمع البحرين طريحى است؛