407
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3

از كارمند فنى كتابخانه مركزى دانشگاه دبير محترم آقاى محمد شيروانى تشكر مى كنم؛ زيرا كه ايشان، با آنكه مدتى بر روى اين نسخه به قصد چاپ آن كار كرده بودند، چون احساس كردند كه نگارنده به منظور چاپ در فكر تصحيح آن است، نسخه عكسى خود را بدون هيچ مضايقه و دريغى در معرض استفاده نگارنده گذاشته و خودش به چاپ نسخه ديگرى از شروح شهاب كه مربوط به قرن ششم هجرى و از متون قديم فارسى و غير از شروح سابق الذكر است، پرداخت. فجزاهما اللّه خير الجزاء بحقّ محمد و آله الأتقياء.

تنبيه بر سه امر در اينجا ضرور است:

1. ابن خلّكان در وفيات الاعيان به ترجمه حال قاضى قضاعى پرداخته و تاريخ وفات او را ياد كرده است و خوانسارى در روضات الجنات، ضمن ترجمه حال عبدالواحد آمدى مؤلف غررالحكم و دررالكلم به ذكر اعتبار و اشتهار شهاب الأخبار در ميان فريقين پرداخته و برخى از شروح آن را معرفى كرده است، ليكن ما به منظور اقتصار بر بيانات محدّث نورى به نقل آنها و همچنين به نقل كلمات ساير ارباب تراجم نپرداختيم. فليتفطّن .
2. اختلاف در عدد فقرات نسخ موجود، با شماره اى كه قاضى قضاعى در مقدمه كتاب خود گفته، مبتنى بر آن است كه قاضى جملات متعاطفه واقعه در يك عبارت را متعدد حساب كرده است؛ در صورتى كه غير او در مقام تعداد، آنها را نظر به آنكه در يك عبارت است، يك حديث منظور مى كند؛ اگر چه به حسب واقع فقرات متعدد باشد؛ زيرا بعيد است كه در نسخ چنين كتاب مشهور، اختلاف به حدّى رسد كه بعضى از نسخ 232 فقره را از شماره اصلى، كه قاضى قضاعى معين كرده است، فاقد باشد، چنان كه اديب حضور وحدت در كلام خود به آن تصريح


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
406

خطى، كه به وسيله مرحوم سردار كابلى مقابله و تصحيح شده است، ترجمه كرده و خطبه اى نيز به انشاى خود بر اول آن افزوده، در صدر اين شرح قرار دادم تا لاأقل نقيصه قسمت اول به حسب ظاهر برطرف شود و خوانندگان، غرض مؤلف اصل كتاب را دريابند كه به چه منظور كلمات طيبه رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم را جمع كرده است و قصدش از اين كار چه بوده است تا سبب مزيد بصيرت ايشان به اين كتاب شريف گردد. اميدوارم كه ان شاءاللّه وقتى نسخه كامل و صحيح اين شرح منيف به دست آيد تا نقيصه اول و آخر به حسب واقع و ظاهر مرتفع شود و اين گوهر رخشان و اختر درخشان، بدون هيچ گونه عيب و نقصان بر جهانيان جلوه گر گردد و در معرض استفاده علاقه مندان قرار گيرد، و ليس ذلك من فضل اللّه ببعيد.
پوشيده نماناد كه از بيانات سابقه، به خوبى روشن شد كه اين شرح به سال 690ق در دست تأليف بوده و به رشته تحرير مى آمده است؛ پس به طور قطع نمى تواند از ابوالفتوح رازى متوفا در اوايل نيمه دوم قرن ششم هجرى بوده باشد (طالب تحقيق تاريخ وفات ابوالفتوح رحمه الله رجوع كند به مقدمه تفسير گازر، ص كح ـ لج).
و اگر اين تصريح در اين شرح نمى بود، باز نمى توانستيم اين شرح را از ابوالفتوح رازى رحمه الله بدانيم؛ زيرا صاحب رياض العلماء حكايتى از شرح شهاب ابوالفتوح رحمه الله نقل كرده است كه وى آن حكايت را در شرح حديث «إنّ اللّه ليؤيّد هذا الدين بالرجل الفاجر» ذكر نموده است؛ در صورتى كه در اين شرح از آن حكايت اصلاً اثرى نيست. پس اين شرح، شرح شهاب ابوالفتوح رازى رحمه الله نيست (فإن شئت، فراجع صفحه ك، مقدمه تفسير جلاء الأذهان؛ ص 365، ج 3، چاپ اول، مستدرك الوسائل).
در هر صورت در اينجا از دوست عزيزم آقاى حسين باستانى راد تشكر مى كنم كه نسخه خود را در اختيار نگارنده گذاشتند تا مورد استفاده قرار گرفت، و همچنين

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 150789
صفحه از 504
پرینت  ارسال به