(37)كتاب حسنيه در تاريخ ايرانِ سرجان ملكم ^۱

ترجمه ميرزا اسماعيل حيرت

... كتب بى شمار در باب اين اختلاف نوشته شده است و ... مختصرا مطالبى چند از كتب مشهوره طرفين ذكر نموده وضع مباحثه و طرز مجادله ايشان معلوم خواهد شد.
و از جمله كتبى كه در اين باب نوشته شده است، كتاب مشهور به حسنيه است كه يكى از فضلاى اين مذهب نوشته و براى استخفاف اعادى سخن در دهان كنيزكى حسنيه نام نهاده و بر ايشان غلبه داده است.
چنين مى نمايد كه: ممكن نيست بيان براهين و دلايلى كه متشيعه بر اثبات مذهب خود در اين كتاب اقامه مى كنند، و وضع صحبت طرفين را بهتر ازين كه قدرى از اين كتاب نقل بشود، بتوان نمود.
شيخ ابوالفتوح رازى، كه مؤلف آن است، مى گويد كه: در ايام خلافت هارون، يكى از تجار بغداد را نكبت عايد حال گشته، به واسطه ظلم اعادى دين اموالش از دست برفت و فقر و فاقه بدو روى آورد. كنيزكى داشت حسنيه نام كه در حرم امام جعفر عليه السلام تربيت شده و اصول مذهب و دين آموخته بود. (حضرت امام جعفر صادق امام ششم است. تولدش در سنه 83، و فوتش در 148 هجرى است. اين