(41)رساله حسنيّه ^۱

محمدحسين روحانى

حسنيه، رساله اى درباره امامت و ديگر اصول عقايد و برخى فروع فقهى شيعه امامى. گزارشى است از جلسه مناظره اى كه در زمان هارون الرشيد در حضور وى و گروه انبوهى از دانشمندان بزرگ مذاهب مختلف اسلامى ميان ايشان با كنيزكى به نام «حسنيه» درگرفت و او با استدلالهاى استوار خود همگى را مغلوب كرد و حقانيت مذهب شيعه را روشن ساخت. اين رساله ميان شيعيان شهرت بسيار دارد و خاص و عام بدان مراجعه مى كنند. پيدا شدن اين رساله را مترجم فارسى آن ابراهيم استرآبادى چنين مى آورد كه: در سال 958 ق از مكه از راه دمشق برگشتم و اين رساله را نزد سيدى بزرگوار پيدا كرده با خود به ايران آوردم و به فارسى برگرداندم و در دسترس شيعيان گذاشتم. كنيزك نامبرده سالها شاگرد امام جعفر صادق عليه السلام بوده و انواع مسايل و عقايد و آراى موجود ميان طوايف اسلامى را فرا گرفته و از راه استدلالهاى عقلى و شرعى، اثبات مذهب جعفرى را به نيكوتر گونه اى فرا گرفته است. اين كنيزك در خانه يكى از شيعيان امام جعفر صادق عليه السلامبوده است. چون آوازه زيبايى و دانشمندى وى به گوش هارون الرشيد رسيده، فرمان به اختصار وى داده و طى چندين جلسه او را به مجادله و مقابله با دانشمندان بغداد و بصره واداشته است. حسنيه در اين رساله با بيانى شيوا، طى استدلالهاى