كه نظر عمده مؤلف تبصره العوام در نقل مقالات مخالفين اماميه و ملل غير اسلامى به آنها بوده، يكى كتاب الفرق بين الفرق تأليف ابومنصور عبدالقاهر بغدادى اشعرى است كه در سال 429 فوت كرده؛ ديگرى كتاب الملل و النّحل تأليف محمد بن عبدالكريم شهرستانى (م 548).
چون اين كتاب نيز به شرحى كه در مقدمه بيان الاديان متعرّض شده، به خرج جناب مستطاب عالى آقاى حاج امين التّجار اصفهانى به طبع رسيده است، بر ذمّه خود فرض مى دانم كه از معظم له و از حضرات معظم آقاى تقى زاده و آقاى آقا سيد عبدالرّحيم خان خلخالى (مدّ ظلّهما)، كه وسيله انجام اين امر خير بوده اند، تشكر كنم.
خرداد 1313ش

از موارد محرّف و پاره اى قسمتهاى آن لايقرء است: يك دفعه به سال 1309 و دفعه ديگر به سال 1313ق؛ ولى گويا اولين چاپى كه از اين كتاب شده است، چاپى است كه در لاهور هند به سال 1296 به عمل آمده. در حاشيه كتاب معارف الفرقة النّاجية والنّارية تأليف سيد ابوالقاسم لاهورى و اين هر سه چاپ، يعنى دو چاپ تهران و چاپ لاهور، سنگى است؛ چاپ لاهور به خط نستعليق و دو چاپ تهران به خط نسخ.
نگارنده اين سطور در طبع كتاب تبصرة العوام چاپ سال 1309 تهران را با دو نسخه خطى از آن در دست داشته: يكى نسخه اى به خطّ نسخ مورخ به تاريخ 20 جمادى الاولى سال 1020 متعلق به جناب آقاى عطاءالملك روحى نماينده محترم كرمان (دام اجلاله)؛ ديگرى به خط نستعليق متعلق به دوست فاضل عزيزم آقاى ميرزا سعيد خان نفيسى (مدظلّه) كه از ابتداء و انتهاى آن اوراقى افتاده. اين دو نسخه هر دو بسيار مغلوط و محرّف است.
با اينكه نسخ خطى تبصرة العوام بالنّسبه فراوان است، نگارنده اين سطور براى عجله اى كه به عللى در كار طبع اين كتاب مى شد، از مراجعه به نسخ عديده و دادن اختلافات نسخ صرف نظر كرد و به همين علتِ سرعتى كه در طبع مى شد، متأسفانه نسخه حاضر چنان كه منظور بود، خالى از اغلاط از چاپ خارج نشد و فرصت براى نوشتن حواشى و پاره توضيحاتى كه لازم مى نمود، فراهم نگرديد، مخصوصا در نظر بود كه در آخر مقدمه در باب منابعى كه مؤلف تبصرة العوام در دست داشته، شرحى نوشته شود كه مطالب اين كتاب از چه كتابهايى اقتباس شده و از آنها كدام قسمتها به صحت و درستى نقل گرديده و در كدام قسمتها تحريف به عمل آمده. اين مبحث نيز به همان علت مذكور در فوق، على العجاله موقوف مى ماند. فقط خوانندگان محترم را به فهرست اسامى كتبى كه در متن تبصرة العوام مذكور شده و ما در آخر كتاب جدولى از آنها به دست داده ايم، احاله مى كنيم و از آن جمله از كتبى