چهارم: در معنى سوره و آيه و كلمه و حرف؛ فصل پنجم: در ثواب خواننده قرآن؛ فصل ششم: در فضيلت علم قرآن و رغبت و توجه به آن؛ فصل هفتم: در معنى تفسير و تأويل.
چنانچه مؤلف در مقدمه فرموده اند، اين كتاب را بر حسب خواهش جمعى از دوستان به زبان فارسى تأليف نموده كه فايده آن عموم و شمول داشته باشد و وعده كرده اند، كه پس از اتمام آن تفسير ديگرى كه نيز جمعى از دانشمندان خواهش كرده اند، به زبان عربى تأليف نمايند؛ ولى تفسير عربى ايشان در دست نيست و ظاهراً آن است كه موفق به تأليف آن نشده، و الاّ ابن شهر آشوب و منتجب الدين حتماً آن را نقل مى كردند و برحسب شماره اى كه شيخ عبدالجليل رازى كرده اند، اين تفسير 120 هزار بيت يا قدرى بيشتر كتابت دارد. بنده نيز كه ميزان گرفته ام، همين اندازه بيشتر نيست.
به موجب تصريح معاصرين مؤلف و كتابت بر خود اجزاى نسخ موجوده، اين تفسير در بيست مجلد تنظيم شده است.
طرز اين تفسير آن است كه قبل از شروع به هر سوره، عدّه آيات و كلمات و حروف آن را ذكر و رواياتى كه راجع به ثواب قرائت آن از حضرت رسول صلى الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام رسيده نيز ذكر گرديده و پس از آن قسمتى از آيات را نقل و ترجمه فارسى كلمه به كلمه آنها را در ذيل هر يك نوشته و پس از آن در تحت عنوان قوله تعالى، كلماتى از آيات مذكوره را نقل و بدواً ترجمه فارسى آن را ذكر و خصوصيات نحوى و صرفى و ادبى و شأن نزول و اختلاف قرائت كلمات و اخبار وارده در آن مورد را با ذكر اسناد عيناً با ترجمه فارسى آنها يا فقط ترجمه آنها را آورده و حكايات مفصله اى كه در آيات اشاره به آنها شده است و مطالب فقهّيه و كلامّيه و به عبارت جامع آنچه را در ديباچه اين كتاب براى مفسر در موقع نوشتن تفسير ذكر كرده اند، لازم است، خود داشته و به مناسبت موقع و مقام آورده است، مخصوصاً به مناسبت اشعار

الدين در ذيل اسم مؤلف نام اين تفسير روض الجنان و روح الجنان و نام شرح شهاب روح الالباب و روح الالباب است. و نيز امل الآمل در ذيل كنيه ابوالفتوح از ابن شهر آشوب نقل نموده كه نام تفسير ايشان روح الجنان و روح الجنان مى باشد. مؤلف منتهى المقال در ذيل ابوالفتوح رازى خزاعى، تفسير را بدين نام اخير ناميده و ذيل اسم مؤلف عين عبارتى كه امل الآمل نقل از منتجب الدين كرده اند، نقل نموده، بدون اينكه اشاره به امل يا منتجب كنند. كشف الحجب و الأستار نيز اسم اين دو كتاب را، چنان كه منتجب الدين نوشته اند، ضبط كرده است.
مؤلف پس از حمد و ثنا، بيان نموده كه تفسير كردن قرآن كريم، يكى از مواهب الهيه است و مفسر بايستى از علوم ادبيه، چون: لغت و نحو و صرف و معانى و بيان و شعر، مستحضر باشد تا بتواند معانى و مقاصد قرآن را بفهمد، و ناچار است كه در علم كلام و حكمت متبحر باشد تا تأويل آيات متشابه را بر وفق اصول بتواند كرد، و نيز فقه مى خواهد تا به آيات احكام كه مى رسد وجه استدلال آن بر مذهب صحيح بداند و اين معنى تمام نشود تا عالم به اصول فقه نيز نباشد كه بناى فقه بر آن و ادلّه فقيه مستخرج از آن است و بايستى شأن نزول آيات و اينكه هر يك در كجا و چه مورد نازل شده بداند و ناسخ را از منسوخ تميز دهد و از تاريخ بهره مند باشد تا هر جا كه آيات متضمن مطالب تاريخى است، به اندازه اى كه مناسب مقام باشد، در بسط و شرح آن نماند و الا چون از بهرى از اين علوم بى بهره باشد و چون در آيه اى بدان رسد، مطالب را واگذارد و بگذرد و يا چيزى به غلط و اشتباه گويد، خويشتن را شرمنده و رسوا كرده است.
پيش از شروع تفسير، هفت فصل به فارسى در مطالب ذيل نگاشته اند:
فصل اول: در اقسام معانى قرآن و بيان و تفسير او كه بر چند وجه است؛ فصل دوم: در اينكه آيات قرآن از اين شش قسم خارج نيست و معانى هر يك از محكم، متشابه، ناسخ، منسوخ، خاص و عام؛ فصل سوم: در نامهاى قرآن و معانى آن؛ فصل