روزها انجام امور معارف و اوقاف مملكت را به كف با كفايت ايشان برگزار فرموده بودند، موظف به انجام اين مقصود بزرگ داشتند. ايشان هم با كمال شتاب، وسايل طبع و نشر آن را فراهم فرموده و تقريباً طبع آن با همان دستگاه مذكور در مطبعه مجلس در شرف اتمام و سه قسمت آن را، كه تا آخر تفسير سوره مؤمنون است، تجليد و به تمام كتابخانه ها داده شده كه عموم علاقه مندان از گوهرهاى پر بهاى آن بهره مند گردند. و تتمه آن هم شايد تا آخر سال 1313 طبع آن تمام شود.
آغاز: بسمله، سپاس خداى را كه بر دارنده اين ايوان است و آراينده آن به ماه و آفتاب و ستارگان است و دارنده دين به پيغمبران و امامان است.

تفسير شيخ ابوالفتوح رازى

اين نسخه خط نسخ خوب نوشته شده و مشتمل بر تفسير سوره يوسف عليه السلام تا آخر سوره بنى اسرائيل مى باشد. آيات را به خط نسخ جلى با ترجمه فارسى آنها قسمت قسمت نوشته اند. كاتب نام خود و سال كتابت را ننگاشته. اسامى سور و بعضى كلمات از تفسير نيز نوشته نشده. چندين سطر از آخر تفسير سوره بنى اسرائيل را كاتب توفيق بر نوشتن نيافته و آخرين سطر موجود اين است: «مجاهد و مكحول گفتند اين در دعا بود و مراد به صلات، دعاست. محمد بن جرير گفت» اين نسخه در كتابخانه به مناسبت اينكه پشت ورق اول آن نوشته بوده اند، قدرى از تفسير گازرى و به همين نام هم مرحوم سپهسالار آن را وقف كرده اند.
به نام: «قدرى از تفسير گازرى»، ثبت شده ولى بنده آن را ابوالفتوح تشخيص داده و با آن تفسير مقابله نمود، عين آن بود، لذا بدين نام در اينجا ذكر شد.
جلد: چرمى كهنه. كاغذ: اصفهانى. عده اوراق: 277 صفحه 17 سطر. واقف: سپهسالار. قطع: رحلى كوچك. طول: 25 سانتى متر، عرض: 5.19 سانتى متر، نمره كتابخانه: 2034.

فصيح عربى كه حاكى از اطلاع كامل مؤلف بر ادبيات عرب مى باشد، در اين كتاب ديده مى شود. اين تفسير يكى از بهترين مؤلفات اسلامى و فارسى است و مى توان با كمال جرئت ادعا نمود كه تا كنون بدين خوبى و جامعى تفسير نوشته نشده و با مطالعه اين كتاب به خوبى معلوم مى شود كه مؤلفين قرون بعد از تأليف اين كتاب عموماً از آن استفاده نموده و بسيارى از مطالب را عيناً يا با مختصر تغييرى در كتاب خود آورده اند.
بدبختانه اين گنجينه گرانبها، كه يكى از مفاخر ايران و ايرانيان مخصوصاً شيعيان اماميّه است و از اوائل قرن ششم هجرى به يادگار مانده، سالها در پرده پنهانى مسطور بود و جز چند نسخه كامل، آن هم در كتابخانه هاى شخصى از آن نامى نبود. در سال 1319 به امر مرحوم مظفرالدين شاه قاجار آقا سيد محمد كاظم طباطبايى تبريزى، جمعى از فضلاء و دانشمندان را گرد آورده و اين كتاب را تصحيح كردند و در سال 1323، يعنى سى سال قبل، مخصوصاً براى همين مقصد مطبعه برقى كه در آن وقت به نام «مطبعه شاهنشاهى» ناميده شده بود (اينك همان دستگاه جزء دستگاههاى مطبعه مجلس شوراى ملى است)، وارد كرده و مشغول به طبع تفسير مذكور شدند، تا اواخر حيات مرحوم مظفرالدين شاه دو مجلد و 173 صفحه از مجلد سوم، تماماً مشتمل بر بيش از ده جلد از مجلدات بيستگانه كتاب است، چاپ شد. بدبختانه تا پارسال طبع بقيه آن تعطيل و آن چه به طبع رسيده بود، در انبارهاى دولتى توقيف بود.
سال گذشته به پيشگاه... رضا شاه پهلوى... معروض افتاده بود چنين گنجينه اى كه از مفاخر ملى است، در زير ابرهاى تاريك فراموشى محو و نابود شده و در اين عصر كه از پرتو آفتاب وجود آن پادشاه محبوب گمشده ها هر يك به نوبه خود جلوه گرى مى كنند، مستدعى است مقرر فرمايند كه طبع آن تكميل و در دسترس عموم گذارده شود. بى درنگ دانشمند فرزانه و دوستدار علوم و معارف جناب مستطاب اجل آقاى ميرزا على اصغر خان حكمت (دامت شوكته) را كه در همان