(8)تفسير ابوالفتوح رازى و تفسير گازر ^۱

محدث ارموى

اين اثر نفيس باستانى در تفسير كتاب شريف آسمانى، كه جلاء الاذهان و جلاء الاحزان فى تفسيرالقرآن نام دارد، تأليف عالم بزرگ ابوالمحاسن الحسين بن الحسن الجرجانى است كه ناقد بصير ميرزا عبداللّه افندى رحمه الله در رياض العلماء مؤلّف و مؤلَّف را چنين معرّفى كرده است:
«الشيخ ابوالمحاسن الحسين بن الحسن الجرجانىّ فاضلٌ عالمٌ متكلّم محدّث مفسّر معروف كان من مشاهيرالاماميّه، و من مؤلفاته كتاب جلاء الاذهان و جلاء الاحزان فى تفسير القرآن و هو تفسير حسن الفوائد كبير لكنّه بالفارسيه و قد أدرج فيه أخبارالائمّه عليهم السلام و روايات الامامّيه. رأيت نسخة منه بأستراباد و أخرى بتبريز و أخرى برشت و أخرى بآمل و لم أعلم عصره و لا يبعد كونه بعينه تفسير گازر و مجلّداته كلّها موجودة فى الخزانة الرضويّه و كتبت إحدى نسخها سنة 972 و فى بعض نسخه المؤلف: ابوالمحاسن الحسين بن على الجرجانى».
آقا سيد محسن عاملى (اعلى اللّه درجته) در اعيان الشيعه نيز به نقل همين عبارت اكتفا كرده است (جزء 25، ص 265).
محصّل ترجمه عبارت: شيخ ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانى فاضل و عالم و متكلّم و محدّث و مفسّر معروفى است كه از مشاهير علماى اماميّه به شمار