مأخذ صاحب اين تفسير
اساس مطالب اين تفسير بر چه بوده؟ و مؤلف آن از كدام مفسر استفاده نموده؟
اساس بيانات اين تفسير موسوم به جلاء الاذهان و جلاء الاحزان، تفسير روح الجنان و روح الجنان است تأليف شيخ بزرگوار جمال الدين ابوالفتوح الحسين بن على الخزاعى النيشابورى الرّازى رضى الله عنه.
توضيح اين اجمال آنكه: تفسير حاضر از آغاز تا انجام، يعنى بدون هيچ مبالغه و اغراق به قول معروف از باى «بسمله» تا تاى «تمّت»، به استثناى خطبه و سبب تأليف كه ناچار بايد مغاير باشد، از تفسير ابوالفتوح رازى مأخوذ است؛ به اين معنى كه ابوالمحاسن جرجانى، تفسير ابوالفتوح را اساس و اصل و مأخذ و مبنا و مورد استفاده براى تفسير خود گردانيده و مسير خود را در تفسير آيات و نقل مطالب لغوى و ادبى و رجالى و تاريخى و به عبارت جامعه در همه آنچه تفسير حاضر مشتمل بر آن است و در ما بين الدّفّتين آن قرار گرفته است، بر روى خط سير ابوالفتوح، كه پيش از او براى تفسير خود اختيار كرده بوده است، قرار داده و بيانات و تحقيقات و مطالب و موضوعات بحث وى را گاهى به عين عبارات، بدون هيچ تغييرى، و گاهى با تغيير بسيار مختصرى و گاهى با تغيير عبارت و گاهى به تلخيص فرا گرفته و در اين تفسير خود درج كرده است و ممشى و مسيروى از اول تفسير خود تا آخر آن، بر اين بوده و درهيچ موردى از موارد تفسير تخلّف از اين طريقه ننموده است و اينكه نگارنده در بعضى موارد از ذيل صفحات گفته كه «مطلب را در تفسير ابوالفتوح نيافتم»، از چند مورد معدود بيشتر نيست و گمان مى كنم آنها را نيز