91
شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3

أجزت للأجلّ العالم الأخصّ الاشرف.... ۱ (ادام اللّه توفيقه و تسديده) أن يروى عنّى هذا الكتاب من أوّله الى آخره على الشرائط المعتبرة فى هذا الباب من اجتناب الغلط و التصحيف. كتبه الحسين بن علىّ بن محمد ابوالفتوح الرّازىّ ثم النيسابورىّ ثمّ الخزاعى مصنّف هذا الكتاب فى أواخر ذى القعده سنة سبع و أربعين و خمسمائةٍ حامداً للّه تعالى و مصلّياً على النبىّ و آله».
اين اجازات را ابوالفتوح در اواخر ذيقعده 547 نوشته و اين تاريخ پس از اتمام تأليف كتاب است و شايد به احتمال بسيار همان سال فراغت از تأليف كتاب يا يكى دو سال پس از آن نباشد، و قطعاً كتاب خود را پس از 547 تأليف نكرده است و مسلّم است كه اين اجازات به خط وى بر پشت يا در ذيل نسخه اى كه در زمان او برداشته بوده اند و يكى از نسخه هاى اصل بوده است، نوشته شده و سپس بر پشت نسخه ديگرى كه در 980 برداشته اند، نقل كرده اند. و اين نكته خود در نهايت اعتبار است و بهترين دليل تعيين تاريخ تأليف اين كتاب بسيار مهمّ به شمار مى رود.

اجازه ابوالفتوح در 551

2. اجازه اى است كه در پشت صفحه اول نسخه از رجال نجاشى نقل شده. توضيح آنكه دوست ارجمند نگارنده آقاى فخرالدين نصيرى امينى در گنجينه كتب نفيسه خود، نسخه اى از رجال نجاشى دارد كه تحت شماره 121 فهرست جديد كتابخانه وى ثبت شده و مجمل خصايص آن چنين است:
نسخه اى است كه تاريخ كتابت آن 982 و كاتب آن شخصى است به نام حسن
بن غالب البراقى، و بر پشت صفحه اوّل آن اجازه اى به عنوان ذيل نقل شده:
«حكاية ما وجد على الأصل المنقول منه هذا الفرع:

1.اشاره به آن است كه نام مجازله را كاتب نسخه حذف كرده است.


شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
90

تاريخ وفات معارض با سه تاريخ اجازه است كه در كتب ياد شده است:
1. آنكه استاد محترم جناب آقاى سعيد نفيسى تحت عنوان «ملاحظاتى چند درباره تفسير فارسى ابوالفتوح رازى» كه در مجلّه مهر (ش 10، سال 4، ص 977 ـ 979) نقل كرده است و نصّ عبارت ايشان اين است:
«نكته مهمّ آن است كه آقاى محمد قزوينى از صحيفه 631 تا 638 خاتمة الطبع مجلّد پنجم تفسير ابوالفتوح، بحث مفصلى كرده است كه تاريخ تأليف كتاب را به دست آورد و به قرائن چند، آن را از 510 تا 556 دانسته، يعنى گفته است كه زودتر از 510 به تأليف آن نپرداخته و ديرتر از 556 از تأليف آن فراغت نيافته است و حال آنكه از يك نسخه اين كتاب مسلّم مى شود كه حتماً تأليف آن پيش از اواخر ذيقعده 547 به پايان رسيده و آن بدين گونه است كه نسخه اى از همين تفسير ابوالفتوح در تهران است كه در ماه صفر 980 به خط احمد بن شكر اللّه نوشته شده و نسخه اى است نسبتاً درست از سوره النساء تا اوايل مجلّد دهم، و كاتب در پايان آن چنين رقم كرده است:
«و قد شرف بتنميق هذه المجلّدة على يد[ه] العبد الضعيف المذنب الخاطى المفتقر الى رحمة الملك المنّان سيّدى احمد بن شكراللّه (عفى عنهما بكرمه) فى شهر المبارك صفر ختم بالخير و الظفر سنة ثمانين و تسعمائة الهجريّة النبويّة المصطفويّة. اللهمّ اغفر لصاحبه و كاتبه و قاريه و ساعيه و سامعه و طالعه و ناظره و عامله و مصنّفه و مؤلّفه بمحمّد و آله الطاهرين».

اجازه از ابوالفتوح در 547

صرف نظر از لغزشهايى كه كاتب را در انشاى اين چند سطر رخ داده است، اين نسخه فايده بسيار مهمّى كه دارد آن است كه در پشت صحيفه اوّل آن به خط قديم، كه تقريباً از همان اوان نسخه نويسى است، چنين شده:
«صوره اجازة الشيخ المفسّر (قدّس روحه):

  • نام منبع :
    شناخت نامه شيخ ابوالفتوح رازي ج3
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 148951
صفحه از 504
پرینت  ارسال به