فتونى عاملى ، ابو الحسن ، شريف بن محمّد طاهر (م 1138 ق) .

276 . تنزيه القميين ، تحقيق : محمّد تقى جواهرى ، تراثنا ، سال 13 ، ش 4 (ش پيايى 52) ، شوّال 1418 ق (ص 163 ـ 242) .
اين كتاب در بيان احوال راويان و محدّثان قمى و ردّ مطالبى است كه بر آنها وارد شده است .
كتاب ، شامل مقدّمه ، دو فصل و يك خاتمه است .
در مقدمه كتاب ، در مورد نسبت هايى كه به راويان قمى داده شده ، بحث شده است ، از جمله نسبت مُجبّره و مشبّهه و اتهام افترا بر ائمه معصوم عليهم السلام و اين كه در اخبار آنها مواردى كه در بردارنده جبر و تشبيه است ، مشاهده مى شود .
فصل اوّل ، در بيان فهرستى از راويان معتبر اشعرى قم است .
فصل دوم ، در بيان فهرستى از ساير قمى هاى معتبر است .
در هر دو فصل ، ضمن بيان اسامى راويان ، شرح حال مختصرى كه از كتاب هاى رجالى اخذ شده است ، با ذكر نشانى مصادر مورد مراجعه براى بسيارى از آنها آورده شده است .
خاتمه كتاب ، شامل بعضى از اخبار يونس بن عبد الرحمان و فضل بن شاذان در باطل بودن قياس و عدم جواز عمل به آن مطرح شده و مورد بررسى واقع شده است.
محقّق كتاب در مقدمه خود ، زندگى نامه مؤلّف و ويژگى ها و مباحث مطرح شده در كتاب را مشخّص نموده است .

افندى ، ميرزا عبد اللّه (ج 1066 ـ ح 1130 ق) .

271 . حاشية على منهج المقال فى علم الرجال .
الذريعة ، ج 6 ، ص 225 (ش 1265) .

سماهيجى ، عبد اللّه بن صالح (1086 ـ 1135ق) .

272 . إرشاد ذهن النبيه فى شرح أسانيد من لا يحضره الفقيه .
الذريعة ، ج 1 ، ص 514 (ذيل ش 2516) .
مؤلّف در اجازه نامه اى كه براى شيخ ناصر جارودى نوشته است ، از اين كتاب با عنوان إرشاد ذهن النبيه نام برده است .
محقّق تهرانى در الذريعة (ج 13 ، ص 82) ، اين كتاب را با عنوان شرح أسانيد من لا يحضره الفقيه و نيز با عنوان إرتياد ذهن النبيه فى شرح أسانيد من لا يحضره الفقيه (ج 1 ، ص 437) ، فهرست نموده است ؛ ليكن ايشان متذكّر شده كه عنوان إرتياد ذهن النبيه ، عنوان تصحيف شده اى است كه در كتاب كشف الحُجَب والاستار (ص 37) ، به كار رفته است .
اين كتاب ، شرحى بر اسناد كتاب من لا يحضره الفقيه است كه مؤلّف آن ، موفّق به تكميل و اتمام آن نشده است .
273 . البلغة الصافية والتحفة الوافية .
الذريعة ، ج 3 ، ص 147 (ش 506) .
اين كتاب ، در بيان احوال رجالْ تأليف شده است .
274 . تحفة الرجال و زبدة المقال .
الذريعة ، ج 3 ، ص 433 (ش 1572) .
اين كتاب ، مشتمل بر اُرجوزه مفصّلى در علم رجال است . اُرجوزه ، به اشعارى اطلاق مى شود كه هر بيت آن داراى قافيه اى مختصّ به خود باشد .
مؤلّف ، اسامى راويانى را كه نياز به بحث دارند ، بيان مى نمايد و در مورد آنها مباحثى را مطرح نموده تا به اين وسيله ، احاديث روايت شده از طرف ايشان از حيث ضعيف بودن و صحيح بودن و ... مشخّص شود و در اين زمينه ، از نظريات سليمان بن عبد اللّه ماحوزى استفاده نموده است .
مؤلّف در آخر كتاب ، اجازه نامه خود از شيخ سليمان بن عبد اللّه ماحوزى را (كه ايشان هم از علاّمه مجلسى اخذ كرده) ، به نظم آورده است .
محقّق تهرانى در الذريعة (ج 1 ، ص 474 ، ذيل ش 2360) ، اين كتاب را با عنوان أرجوزة فى الرجال و در جاى ديگرى (ج 10 ، ص 128) با عنوان رجال الشيخ عبد اللّه فهرست نموده است .
در التراث العربى (ج 1 ، ص 468) ، اين كتاب با عنوان تحفة الرجال و زبدة الزبدة فى المقال ، فهرست شده است .
نسخه هاى خطّى اين كتاب ، در كتاب خانه هاى ايران موجود است .
275 . حاشية على تلخيص الأقوال .
الذريعة ، ج 6 ، ص 48 (ش 235) .
اين حاشيه بر كتاب تلخيص الأقوال ، معروف به الرجال الوسيط ميرزا محمّد بن ابراهيم استر آبادى است .
محقّق تهرانى ، نسخه اى از كتاب كه اين حاشيه را دربرداشته است ، مشاهده كرده و نشانى داده است .