موحد ابطحى ، سيّد محمّد على (1349 ـ 1423ق ) .
658 . أخبار الرواة .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 582 .
مؤلّف در مقدمه كتاب ، شيوه تأليف خود در اين كتاب را بيان نموده است .
متن كتاب ، مشتمل بر موسوعه اى از راويان روايات شيعه است كه بر اساس ترتيب حروف الفبا در نام راويان ، تنظيم شده است .
به همراه نام هر راوى ، شرح حال ، راويان و مشايخ ، سند و متن روايت هاى وارد شده در مورد وى و رواياتى كه وى در سلسله اسناد آن قرار داشته ، آورده شده است و در هر مورد ، بنا بر مقتضاى آن ، مباحث مورد لزوم از طرف مؤلّف ، مطرح شده است .
اسامى شامل نام كلّيه راويان موجود در اسناد روايات است .
اين كتاب حجيم ، مشتمل بر ده ها جلد است كه هنوز به چاپ نرسيده است .
659 . أصحاب الإجماع و مشايخهم .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 582 .
در مورد اصحاب اجماع ، مباحث گوناگون و ديدگاه هاى مختلفى وجود دارد كه به دليل اهميّت آنها همواره مورد توجّه علماى رجال بوده است .
مؤلّف در اين كتاب ، مباحث مختلفى كه در مورد اين راويان مطرح است ، ارائه نموده و با بررسى و تحقيق در مورد هر مبحث ، ديدگاه خود در هر مورد را مشخّص كرده است .
از جمله مباحث مطرح شده در مورد اصحاب اجماع ، بررسى متن عبارت محمّد بن عمر بن عبد العزيز كشّى در اختيار معرفة الرجال در زمينه اصحاب اجماع ، تعريف اصحاب اجماع و بررسى مصاديق آنها به همراه اقوال مختلف ، بيان مفهوم اجماع در مورد اين راويان و بيان شرح حال هر يك از اصحاب اجماع است .
اين كتاب ، هنوز به چاپ نرسيده است .
660 . تاريخ آل زراره . اصفهان : چاپ خانه ربّانى ، 1400 ق ، 242 ص .
اين كتاب ، مشتمل بر معرّفى اعضاى خاندان آل زراره ، همراه با شرح حال هر يك از اعضاى اين خانواده است كه از زمان حضرت على عليه السلام تا زمان بعد از غيبت صغرى ، مورد بحث واقع شده است .
661 . تهذيب المقال فى تنقيح كتاب الرجال . قم : سيّد محمّد موحد ابطحى ، 1417 ق ، 5 ج ، دوم .
مقدّمه كتاب ، در بيان روش مؤلّف در اين شرح و بيان سه فايده رجالى است :
فايده اوّل ، در شرح حال نجاشى نسب ، كنيه ، تاريخ حيات ، جايگاه وى در نزد علماى اجازات ، مشايخ و شاگردان وى بيان شده است .
فايده دوم در بيان ويژگى هاى كتاب رجال النجاشى و طُرُق نجاشى به مصنّفات ، بيان مفهوم اصل ، نسخه ، مصادر ، نوادر و فرق آنهاست و در نهايت ، طُرُق به كتاب نجاشى مطرح شده است .
فايده سوم ، در بيان روش هاى علم و معرفت به مدح و ذم راويان و بيان روش مرحوم نجاشى در اين مورد است .
رجالى النجاشى از مهم ترين كتب رجالى و يكى از چهار كتاب اصلى علم رجال است و مؤلّف آن ، در نظر داشته است كه فهرست اسامى مؤلّفان شيعه و آثار ايشان را ارائه نمايد و در اين زمينه ، شرح حال مختصرى از هر يك از مؤلّفان را بيان داشته است .
مؤلّف كتاب تهذيب المقال ، با مراجعه به كتاب هاى رجالى ، حديثى ، تاريخى و غيره (اعم از كتاب هاى شيعه و اهل سنّت) و طرق شيخ طوسى در التهذيب ، الاستبصار و الفهرست ، و طريق شيخ صدوق در كتاب من لا يحضر ، شرح مبسوطى در مورد هر يك از رجال فهرست شده در كتاب رجال النجاشى كه شرح حال آنها مُهمل بوده و رجالى كه نام آنها در ضمن شرح هاى اين كتاب آمده و شرح مستقلى نداشته اند ، و يا مؤلّفان از شيعه اى را كه نجاشى متعرّض آنها نشده است ، جمع آورى كرده و ارائه داده است . همچنين مؤلّف ، اشكال هايى را كه در رجال النجاشى مشاهده نموده ، مورد بررسى و نقد قرار داده است . مباحث مورد شرح عبارت اند از : نام مؤلّف ، لقب ، كنيه ، نَسَب ، قبيله ، محلّ تولد و سكونت ، خاندان ، طبقه (مشتمل بر بيان و شرح حال مشايخ و شاگردان هر شخصيت) ، منزلت راوى در ميان اصحاب ، تاريخ زندگى ، مذهب ، توثيق يا تضعيف ، مدح يا ذم او ، و فهرست تأليفات او .
مؤلّف به منظور دسترسى سريع به موضوعات و عناوين ، اقدام به تهيه چند فهرست نموده كه در آخر جلد اوّل ، ارائه شده اند .
شايان ذكر است كه اين شرح ، تا جلد پنجم آن ، يعنى تا آخر حرف «ذال» به چاپ رسيده است .
662 . شرح رجال الطوسى .
الرجال محمّد بن حسن طوسى (385 ـ 460ق) ، يكى از چهار كتاب اصلى رجال شيعه و مشتمل بر فهرست اسامى اصحاب و راويان معصومان عليهم السلاماز امامى و غير امامى است .
مؤلّف در شرح خود بر اين كتاب ، با مراجعه به مصادر اوّليه شيعه و اهل سنّت ، شرح حال صحابيان و راويان ذكر شده در كتاب را بيان نموده است . همچنين شرح حال صحابيان و راويانى را كه مؤلّف متذكّر نشده است ، ارائه داده و در موارد وجود اشكال در كتاب ، آن را مطرح و بررسى نموده است .
اين كتاب ، هنوز به چاپ نرسيده است .
663 . شرح رجال الكشّى .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 583 .
رجال الكشّى ، تأليف محمّد بن عمر بن عبد العزيز كشّى (ق 4) است كه هم اكنون ، اصل آن موجود نيست و تنها متن هايى كه شيخ طوسى از اين كتاب انتخاب نموده ، با عنوان اختيار معرفة الرجال در دسترس ماست .
اين كتاب ، يكى از چهار كتاب اصلى شيعه در علم رجال است كه در زمينه تاريخ تشيّع در عصر معصومان عليهم السلام ، تشكّل هاى تشيّع و فرقه ها و دسته بندى هاى داخلى شيعه را مشخّص نموده است . همچنين روايت هايى كه در شرح حال رجال اند ، آمده است .
مؤلّف در شرح خود بر اين كتاب ، ضمن مراجعه به كتاب هاى رجالى ، حديثى و تاريخى (اعم از كتاب هاى شيعه و اهل سنّت) ، شرح مبسوطى بر اين كتاب نوشته است . همچنين عناوينى را كه مناسب با كتاب است ، اضافه كرده و در موارد وجود اشكال ، آن را تبيين كرده و مورد بررسى قرار داده است .
اين كتاب ، هنوز به چاپ نرسيده است و در المسلسلات فى الإجازات (ص 583) اين كتاب ، مشتمل بر پنج جلد معرّفى شده است .
664 . شرح الفهرست للطوسى .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 583 .
الفهرست تأليف محمّد بن حسن طوسى (385 ـ 460ق) در بردارنده فهرستى از مؤلّفان شيعه به همراه ذكر اسامى تأليف هاى آنهاست . اين كتاب ، يكى از چهار
كتاب اصلى شيعه در علم رجال است . مؤلّف در شرح خود بر اين كتاب ، ضمن مراجعه به مصادر اوّليه شيعه و اهل سنّت ، شرح حال مؤلّفان ذكر شده در كتاب و شرح حال مؤلّفانى را كه شيخ طوسى در كتاب خود متذكّر آنها نشده است ، ارائه نموده و در موارد وجود اشكال در كتاب ، آن را مطرح و بررسى نموده است .
اين كتاب ، هنوز به چاپ نرسيده است .
665 . الطبقات الكبرى فى أصحاب النبىّ و الأئمّة عليهم السلام .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 583 .
اين كتاب ، دانش نامه اى مشتمل بر اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و ديگر معصومان عليهم السلاماست كه بر اساس حروف الفبا ، در نام اصحاب ، تنظيم و ارائه شده است .
در ذيل هر عنوان ، شرح حال و طبقه آن صحابى به همراه مباحث ديگرى بنابر مقتضاى هر شخصيت ، مشخّص شده است .
مؤلّف با مراجعه به كتاب هاى حديثى ، رجالى و تاريخى از شيعه و اهل سنّت ، ديدگاه علما را در هر مورد ، بيان نموده است و در موارد لزوم ، مطالبى را اضافه كرده و در مواردى با ادلّه اى كه مطرح نموده ، اشكال هايى را كه مشاهده نموده ، مطرح كرده است و ديدگاه صحيح در مورد عنوان مورد بحث را مشخّص كرده است .
شايان ذكر است كه روش مؤلّف در تبيين طبقه راويان از صحابه بر اساس مراجعه به اقوال علما در مصادر مختلف است و به منظور دستيابى به طبقه راويان از روش تبيين جايگاه راوى در اسناد روايات با دسته بندى اسناد و ارائه راوى و مروى عنه وى نيست .
اين كتاب ، مشتمل بر ده ها جلد است ، به طورى كه تنها درباره طبقه اصحاب امام صادق عليه السلام بيش از پنج هزار نفر استقصا و ارائه شده اند . اين كتاب ، هنوز به چاپ نرسيده است .
666 . القواعد الرجالية .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 583 .
اين كتاب ، مشتمل بر كلّيه مباحث عامّه رجالى و قواعد رجالى ، روش هاى بيان توثيق و تضعيف راويان ، شيوه تصحيح روايات ، بررسى كتب اربعه رجالى ، طُرُق حمل روايات ، توثيقات عامّه و ... است .
667 . مشايخ ابن أبى عمير .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 583 .
درباره ابن ابى عمير ، از جهات مختلف ، مباحث گوناگونى مطرح شده است و مؤلّف به دليل اهمّيت و جايگاه ويژه وى ، اين مباحث را مطرح نموده است كه عبارت اند از :
بيان شرح حال راوى ؛
ارائه مباحث ذكر شده در مورد اصحاب اجماع (چون وى از جمله افراد اصحاب اجماع است) ؛
حجّيت مراسيل وى ؛
وثاقت مشايخِ بدون واسطه وى (چون شيخ در عدّة آورده است : «لا يرون و لا يرسلون إلاّ عمّن يوثق به» ؛
استقصاى مشايخ وى به همراه شرح آنها .
اين كتاب هنوز به چاپ نرسيده است .
668 . الممدوحين و المذمومين من الصحابة .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 583 .
اين كتاب ، مشتمل بر شرح حال صحابيان پيامبر صلى الله عليه و آله ، اعم از راوى و غير راوى ، به همراه مدح يا ذم در مورد هر يك از آنهاست و هنوز به چاپ نرسيده است .
669 . من روى عن الثقات .
المسلسلات فى الإجازات ، ج 2 ، ص 583 .
اين كتاب ، در بردارنده راويانى است كه در مورد آنها توثيق وارد شده است ، به همراه روايانى كه از هر يك از آنها روايت دارند . اين كتاب ، هنوز به چاپ نرسيده است .
670 . نخبة الأثر فى رجال كتب المعتبر .
المسلسلات فى الرجال ، ج 2 ، ص 583 .
المعتبر تأليف نجم الدين ابو القاسم جعفر بن حسن هذلى حلّى (م 676ق) ، شرح كتاب مختصر النافع تأليف ديگر همين مؤلّف است كه به صورت فقه استدلالى بوده و مؤلّف در لابه لاى مباحث مطرح شده ، در مورد راويان حديث ، اظهار نظر نموده
است . مؤلّف نخبة الأثر درباره اين روايان ، كتاب ياد شده را تأليف كرده است .
محقّق تهرانى در الذريعة (ج 24 ، ص 49 ، ش 241) اين كتاب را با عنوان نتيجة الفكر فى تنقيح رجال المعتبر ، فهرست نموده است .
