تأليفات رجالى

قرن نهم هجرى

جُعْبى ، شمس الدين محمّد (م 876 يا 886 ق) .

150 . رجال الشيخ شمس الدين محمّد بن على بن الحسن الجبعى .
الذريعة ، ج 10 ، ص 146 .

حسينى نيلى نجفى ، سيّد على بن عبد الكريم [سيّد بهاء الدين] (ق 9) .

151 . حاشية على خلاصة الأقوال فى علم الرجال .
الذريعة ، ج 6 ، ص 83 (ش 423) .
اين حاشيه بر كتاب خلاصة الأقوال علاّمه حلّى نوشته شده است .
صاحب الذريعة مى نويسد كه به نظر او اين مؤلّف ، همان سيّد بهاء الدين على بن غياث الدين عبد الكريم بن عبد الحميد حسينى نيلى نجفى ، صاحب كتاب رجال النيلى است . از ظاهر كلمات ايشان مشخّص مى شود كه اين حاشيه ، غير از كتاب رجال النيلى است ، اگر چه هر دو كتاب ، درباره خلاصة الأقوال تأليف شده اند .
152 . رجال النيلى .
الذريعة ، ج 10 ، ص 157 (ذيل ش 283) .
اين كتاب در بيان شرح حال رجال تأليف شده است و مؤلّف در تأليف آن ، مبناى خود را خلاصة الأقوال علاّمه حلّى قرار داده است و به همين جهت ، آن را در دو بخش تنظيم كرده است :
قسمت اوّل ، در شرح حال راويانى است كه مورد اعتماد و قبول علاّمه حلّى بوده اند .
قسمت دوم نيز در مورد راويانى است كه مطرود و متروك اند و يا علاّمه حلّى در مورد آنها توقّف نموده است .
مؤلّف ، پس از بيان قول علاّمه حلّى در خلاصة الأقوال ، اقوال علماى رجال در كتاب هاى ايضاح الاشتباه ، الفهرست ، رجال النجاشى و رجال ابن داوود را بر شرح حال هر راوى اضافه نموده است .
مؤلّف ، سپس از مرحوم جمال الدين بن اعرج تقاضا مى كند تا ايشان ، شرح حال علماى بعد از علاّمه حلّى را بر اين كتاب اضافه نمايد و به اين وسيله ، كتاب را تكميل نمايد . بر همين اساس ، جمال الدين بن اعرج ، شرح حال 26 نفر از علماى موجود بعد از علاّمه حلّى تا زمان خود را فهرست كرده ، در جاى خود درج مى نمايد .
گفتنى است كه صاحب رياض العلماء ، اين شرح حال ها را در مواضع مختلفى از كتاب خود آورده است .
محقّق تهرانى در الذريعة (ج 10 ، ص 136) ، اين كتاب را با عنوان رجال السيد على هم فهرست نموده است .

شاگرد شهيد اوّل (ق 8) .

148 . مشيخة الشهيد محمّد بن مكّى العاملى .
الذريعة ، ج 21 ، ص 72 (ش 4005) .
اين كتاب ، مشتمل بر شرح حال مشايخ و طُرُق شهيد اوّل ، محمّد بن مكّى عاملى (م 786 ق) از علما و مشايخ و راويان احاديث تا معصومان عليهم السلام است .
محقّق تهرانى در الذريعة (ج 10 ، ص 102 ، ش 215) ، اين كتاب را با عنوان رجال تلميذ الشيخ الشهيد محمّد بن مكى و نيز با عنوان فائدة (ج 16 ، ص 88 ، ش 15) فهرست نموده است ايشان اين مشيخه را در حاشيه المستجاد من الإرشاد ، مشاهده كرده و نشانى داده است .

نيلى ، على بن عبد الحميد (ق 8) .

149 . جامع أشتات الرواة والروايات .
الذريعة ، ج 5 ، ص 40 / 167 .
ابوطالب اعرجى در كشف الحُجُب ، از سيّد عبد العلى طباطبايى نقل مى نمايد كه ايشان ، نسخه اى از اين كتاب را كه با خطّ مؤلّف آن نوشته شده ، مشاهده نموده است .
محقّق تهرانى مى گويد ظاهر آن است كه اين كتاب ، غير از كتاب رجال النيلى سيّد بهاء الدين على بن عبد الكريم نيلى است .