گذشته بود و دقيقا در سن و سالى بوده كه مى توانسته است كتاب صحيح بخارى را از ابوالعز عبدالباقى همدانى سماع كند.
روش تفسيرى نجم الدين رازى
نجم الدين دايه در تفسير تأويلى خود، به شيوه تفاسير اشارى، همّت خود را صرف توجه به معانى اشارى و لطايف قرآنى كرده است. در جاى جاى بحر الحقايق نيز به اين نكته تصريح كرده است كه اين گونه معانى كه مخاطبانش اهلِ تحقيق هستند، پس از پذيرش معانى ظاهرى و در مرحله اى فراتر از آن دانسته مى شود. اين گفته شايد از آن رو صادر شده كه عالمان ظاهرى و بويژه محدثان بدانند كه وى نيز به تفسير ظاهر و مأثور، آشنايى داشته و از سرِ مخالفت با آن گونه از تفسير درنيامده است. همچنين با تطبيق مبانى شرع و شريعت با عرفان و طريقت، خود را از اتهام «تفسير به رأى» دور نگاه داشته است. نجم دايه، احاديث مربوط به ذمّ «مفسرانِ به رأى» را خود نقل مى كند و تأويلات را تا زمانى مجاور مى شمارد كه تعارضى با مبانى ظاهرى شرع نداشته باشد.
نجم الدين رازى در تفسير خود، از مفسّرانى چون سهل بن عبداللّه تسترى، ابوالحسن واحدى، ابواسحاق ثعلبى و نيز ابو عبدالرحمن سلمى نقل مطلب كرده است، اگر چه منقولات وى از ساير عارفان صاحب نام نيز همچون: ابوبكر واسطى، رابعه عدويّه، ابوبكر وراق، جنيد بغدادى، شيخ ابوسعيد ابى الخير، مجدالدين بغدادى، بايزيد بسطامى، شبلى، ابوحامد غزّالى، ابوعثمانى مغربى، بابا طاهر همدانى و ديگر مشايخ پيش از وى، كم نيست. امّا به نظر مى رسد كه برخى از اقوال مشايخ را از تفاسير عرفانى پيش از خود دريافته باشد. به جز مفسرانى كه نجم رازى خود به تصريح از آنها ياد كرده است، موارد قابل توجهى نيز نقل قول، بى ذكر مأخذ از كتاب حقايق التفسير سلمى مى توان يافت. در باب شيوه تأويلى او ـ همان گونه كه
