229
بزرگان ری ج1

شماره هاى آينده مجلّه يادگار به تفصيل به معرّفى آن خواهيم پرداخت، مؤلف فاضل آن در ذكر نقيب شرف الدين أبوالفضل محمّد بن على مرتضى رئيس رى كه كتاب بعض مثالب النواصب را به نام او نگاشته مى گويد: «قوامى رازى تخلّص آن قصيده بدو كرده آنجا كه مى گويد:

تا صاحب الزمان برسيدن به كار ديناولى ترين كسى شرف الدين مرتضى است
عين اين فقره را هم قاضى نوراللّه شوشترى در مجالس المؤمنين در فصل شعراى عجم نقل كرده، همين يك اشاره مختصر مى فهماند كه قوامى رازى از مدّاحان شرف الدين محمّد بن على مرتضى رئيس رى بوده كه در حدود 556 حيات داشته. بنابراين، شاعر مذكوراز گويندگان قرن ششم هجرى بوده است اما اين نقيب شرف الدين محمد بن على كه از فرزندان عبداللّه الباهر بن امام زين العابدين على بن حسين بن على بن أبى طالب است خود و پدرانش سمت نقابت و رياست علويان را در قم و رى داشته و هميشه در گرد ايشان علما و شعراى بسيار مى زيسته اند كه به نام ايشان قصايد مى ساخته و كتب تأليف مى كرده و ذكر آن سادات جليل را به اين شكل جاويد مى ساخته اند.
جدّ اين ابوالفضل شرف الدين محمّد بن على يعنى ابوطاهر مطهّر بن على ممدوح برهانى نيشابورى و پسرش اميرالشعراء معزّى است و پسر او يعنى پسر همين ابوالفضل نقيب عزّالدين يحيى است كه ممدوح كمال الدين اسماعيل اصفهانى بوده و شيخ منتجب الدين قمى كتاب فهرست مشهور خود را به نام او تأليف كرده و او به شرحى كه در تواريخ مفصّله مذكور است در سال 592 به دست علاء الدين تكش خوارزم شاه به قتل رسيده.


بزرگان ری ج1
228

داده شده، ديگر هفت اقليم امين احمد رازى كه در سال 1002 تأليف شده است.
در مجموعه مذكور چون از هيچ يك از شعرا شرح حالى ذكر نشده راجع به قوامى رازى نيز از آن اطلاعى نمى توان به دست آورد. فقط در هفت اقليم در ذيل رى اين چند سطر كه ذيلاً نقل مى شود و آن همچنان كه ملاحظه خواهد شد از اين لحاظ چندان مفيد فايده نيست آمده: «اشرف الشعراء بدرالدين القوامى شاعرى است كه قدّفضل او باقوام بوده و خدّ هنرش باقوام(كذا)، هر نوائى كه از آن عندليب بستان فصاحت به گوش جان مشتاقان رسيده همه طرب انگيز و دل آويز بوده و چون به قوام الدين طغرائى مختلط و مربوط مى زيسته هر آينه قوامى تخلّص كرده و شعر بسيار گفته اما الحال از ياقوت اصفر و كبريت احمر ناياب تر است».
سپس مؤلف هفت اقليم چند قطعه از اشعار او را نقل مى كند كه بعد به ذكر آنها خواهيم پرداخت.
معلومات صاحب مجمع الفصحا هم در باب قوامى رازى چنان كه خود به آن اشاره مى كند مقتبس از تذكره هفت اقليم است.
تنها مطلبى كه راجع به قوامى رازى از اين منابع نتيجه مى شود غير از چند قطعه شعر اين است كه لقب او «اشرف الشعراء» و «بدرالدين» بوده و چون وى در ابتدا در سلك مدّاحان «قوام الدين طغرائى» انتظام داشته تخلّص خود را از لقب اين شخص اقتباس نموده، غير از اين دو نكته مطلبى ديگر از منابع مذكور به دست نمى آيد.
در يك كتاب بسيار نفيس قديمى به نام بعض مثالب النواصب فى نقض بعض فضائح الروافض تأليف نصير الدين عبد الجليل قزوينى كه در حدود 556 به زبان فارسى بسيار فصيح نوشته شده و در يكى از

  • نام منبع :
    بزرگان ری ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 119310
صفحه از 360
پرینت  ارسال به