ايران و بويژه در ميان اعراب به رشته تحرير درآمده است؛ زيرا همان گونه كه ثابت شده، نجم الدين رازى بيش از سى سال از پايان عمر خويش را در ممالك عربى و بغداد بسر برده و طبعا نزد موّرخان و مُحدّثان و عالمان رجالى آن ديار معروف و در كتب ايشان مذكور آمده است.
از ميان كتب تراجم و تواريخى كه ما را در زمينه شناخت نجم الدين، يارى مى رسانند، بى شك بايد از الوافى بالوفيات و مهم تر از آن، تاريخ الاسلام ذَهَبى ياد كرد. ابن الفُوَطى نيز در معجم الالقاب فى مجمع الآداب خويش، برخى از مريدان و شاگردان نجم الدين رازى رامعرفى كرده است.
خوب است بدانيم كه گفته شمس الدين ذهبى ^۱ در تاريخ الاسلام درباره

تاريخ را تأييد مى كند، شمس الدين ذهبى ^۱ و پس از او صلاح الدين صَفَدى ^۲ و نيز خوافى، صاحب مجمل فصيحى ^۳ است.
حمداللّه مستوفى (ولادت حدود: 680 ـ وفات حدود: 750) در تاريخ گزيده خود چنين آورده است:
شيخ نجم الدين دايه، كتاب مرصاد العباد از تصانيف اوست. در فترت مغول به روم رفت، پيش سلاطين سلجوقى، و هم آنجا فرمان يافت [در شهر قونيه مدفون است]. از اشعار اوست:

عشقت كه دواى جان اين دل ريش استز اندازه هر هوس پرستى بيش است
چيزى است كه از ازل مرا در سر بودكارى است كه تا ابد مرا در پيش است^۴
اين مقدار اطلاعات از حمداللّه مستوفى درباره نجم الدين دايه، بيانگر اين است كه مستوفى، اطلاعات دقيق و روشنى درباره زندگى و فوت و محل دفن نجم الدين رازى در اختيار نداشته است و از اين رو به كلياتى نادرست اكتفا كرده است. دليل اين امر نيز پيداست، چرا كه نجم الدين رازى مقارن حمله مغول به آن سوى مرزهاى ايران، سفر كرده بود و سالهاى پايان عمر خويش را در عزلتى خود خواسته در بغداد به سر مى برده است. پس أدبا و مورّخان ايرانى حق داشتند كه درباره تاريخ و مكان وفات وى، اطلاع درستى نداشته باشند و به نقل صرف از ديگر منابع بپردازند. پژوهشگر ايرانى در اين زمينه به ناچار بايد به سراغ منابعى رود كه در بيرون از خطه