329
بزرگان ری ج1

صَفَدى در الوافى بالوفيات درباره سفرهاى نجم الدين رازى مى نويسد:
... او شيخ طريقت و حقيقت بود و در ميان اصحاب حال و مقامات، شأنى والا داشت. بيشتر سفرهاى او به حجاز، مصر، شام، عراق، روم، آذربايجان، ارّان، خراسان و خوارزم بوده است.
و شمس الدين ذهبى نيز آغاز سفرهاى او را سال 599 مى داند. اين نكته با آنچه دكتر رياحى در مقدمه مرصاد العباد و به نقل از برخى نسخه ها از تحرير ثانوى مرصاد العباد مى آورد كه «وى در سال 600 هجرى در مصر بوده... و گويا در همان سفر سال 600 سعادت زيارت خانه خدا را نيز يافته است.» سازگار مى نمايد:
همه تذكره نويسان اتفاق دارند كه نجم الدين از اصحاب شيخ نجم الدين كبرى بوده كه تربيت وى حواله شيخ مجدالدين بغدادكى گشته است. و چون آن دو بزرگ در خوارزم مقام داشتند، ترديدى نيست كه سال هايى از عمر نجم رازى (سال هاى آغاز سلوك او) در آن شهر سپرى گشته است. وى درباره اقامت خود در خوارزم مى نويسد:«اين ضعيف در خوارزم سالكى را ديد او را شيخ ابوبكر مى گفتند از خراسان از ولايت جام بود...». ۱
بنابراين نجم الدين رازى كه به حسب نسب خويش و تصريحى كه در آغاز مرصاد العبادمى آورد، زاده شهر رى بوده و آن را مسقط الرأس خود مى داند، دوران جوانى را در مسير رشد و تكامل علمى و معنوى خود در شهر خوارزم و تحت توجهات شيخ مجدالدين بغدادى گذرانده است.
تأثير گذارى شيخ مجدالدين بغدادى بر شيخ نجم الدين دايه به گونه اى است كه

1.دكتر محمد امين رياحى، مقدمه مرصاد العباد، ص ۱۵.


بزرگان ری ج1
328

نجم الدين دايه نيز متكى است به دوتن از استادان خود، كه يكى از آن ها از شاگردان شيخ نجم الدين دايه بوده است. اين دو رجالى معروف، عبارتند از: ابوالعلاء فَرَضى بخارى كلابادى ۱ و ديگر شرف الدين دمياطى. ۲

1.محمود بن ابى بكر بن ابى العلاء بخارى كلابادى حنفى، معروف به فرضى (۶۴۴ـ۷۰۰ ه ) اندكى در بخارا سماع حديث كرد و سپس در بغداد و ماردين و دمشق و مصر و موصل به كسب حديث پرداخت. وى مقارن حمله مغول به آن ديار در ربيع الاول سال هفتصد، به ماردين رفت و در همان سال و همان شهر بدرود حيات گفت. از او دستنوشتى از معجم شيخ خود باقى است. شمس الدين ذهبى در موارد بسيار در تصانيف خود از او به عنوان استاد ياد كرده، حديث يا خبرى از او نقل مى كند. براى اطلاعات بيشتر درباره او، ر.ك: شذرات الذهب، ج ۵، ص ۴۵۷ـ۴۵۸، العبر، ج ۳، ص ۴۰۸، الدرر الكامنه، ج ۵، ص ۱۱۱، الدليل الشافى، ج ۲، ص ۷۲، النجوم الزاهرة، ج ۸، ص ۱۹۷، تذكرة الحفاظ، شماره ۱۴۹۵، مرآة الجنان، ج ۴، ص ۲۳۴، المعجم المختص، ۹۲ ب، ۹۳ الف. اين اطلاعات برگرفته شده است از: امام شمس الدين الذهبى، معجم شيوخ الذهبى، تحقيق و تعليق: د. روحيّه عبدالرحمن السيوفى ۶۱۵، دارالكتب العلمية، بيروت، لبنان، ۱۴۱۰ ه .

2.شرف الدين ابو محمد عبدالمؤمن بن خلف بن ابى الحسن التونى الدمياطى الشافعى در اواخر سال ۶۱۳ در جزيره تونا (ميان تنيس و دمياط) به دنيا آمد و در دمياط درس خواند و فقه آموخت. سفرهاى دور و درازى در طلب حديث آغازيد. در اسكندريه از على بن زيد النسارسى و ظافر بن شحم و منصور بن الدباغ و...، سماع حديث كرد. سپس به عنوان نخستين استاد حديث در مدرسه منصوريه (كه مؤسس آن ملك ناصر قلاوون بود) برگزيده شد. محدثان بسيارى از جمله: ابوحيان اندلسى، ابوالفتح اليعمرى، علم الدين البرزالى، قطب الدين عبدالكريم، فخرالدين النويرى، تقى الدين السُبكى و شمس الدين ذهبى از او حديث و مطلب نقل كرده اند. مرگ او به طور ناگهانى و پس از خواندن حديثى در سال ۷۰۵ ه اتفاق افتاد. برخى از آثار مهم او عبارتند از: ۱.فضل الخيل، ۲.كشف المغطى في فضل الصلاة الوسطى، ۳.المتجر الرابح في ثواب العمل الصالح. براى آشنايى بيشتر، ر.ك: ابن حجر، الدرر الكامنه، ج ۴، ص ۲۵۴، شماره ۲۵۲۷، بروكلمان، تاريخ الادب الاسلامى، ج ۶، ص ۲۸۲.

  • نام منبع :
    بزرگان ری ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 119159
صفحه از 360
پرینت  ارسال به